نام پژوهشگر: اقبال باقری طالقانی

ساخت و منبت «رحل قرآن» با استفاده از نقوش و آرایه های رحل مربوط به قرن هفتم هجری قمری موجود در موزه دولتی برلین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اسلامی تبریز - دانشکده هنر 1392
  اقبال باقری طالقانی   یعقوب آژند

چکیده: آنچه که منجر به پژوهش رحل قرآن موزه دولتی برلین به تاریخ قرن هفتم هجری قمری (13م) و استفاده از نقوش و آرایه های آن جهت ساخت و منبت رحل قرآنی با ارزش های مشابه می گردد، منحصر به فرد بودن این صنایع ارزشمند، ماده اولیه، شیوه ساخت و تکامل نقوش و آرایه های آن است. با بررسی دقیق نقوش و آرایه های این رحل قرآن می توان بینش و تفکر ساخت و طراحی نقوش آن را مورد ارزیابی قرار داد و از این منظر نفوذ این تفکرات و صنایع ارزشمند را به سایر ملل مورد تحلیل قرار داده، ارزش های آن را متذکر شد؛ بی شک پژوهش در این راستا نقاط کوری را روشن خواهد ساخت، وجود نقش مایه و آرایه هایی که نقطه اشتراکی است در رحل قرآن موزه دولتی برلین و رحل های قرآن دیگری که در این دوره و ادوار بعدی ساخته شده است، که اگر چه ممکن است در سرزمینی دور یافت و ساخته شده باشد اما حضور نقوش و آرایه هایش بیانگر هویت و بینش مشترکی در ساخت این صنایع ارزشمند است. بنابر این تجزیه و تحلیل رحل قرآن مذکور به عنوان تکاملی از نقوش و آرایه های مربوط به هنر اسلامی(نقوش گیاهی، نقوش و آرایه های خطی و نقوش هندسی) و شیوه ساخت(کنده کاری بر روی چوب) و توجه به نقوش و آرایه های مشترک بین رحل قرآن موزه دولتی برلین و برخی از رحل های قرآن موزه ملی ایران و موزه آستان حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیه)، در راستای طراحی رحل قرآنی با حفظ ارزش های مشابه است، شیوه ساخت این صنایع ارزشمند از نکات بسیار مهمی است که در رحل های قرآن چوبی و منبت کاری شده مورد توجه قرار گرفت تا نکات مثبت آن در ساخت و کنده کاری رحل قرآن مورد ارزیابی قرار گیرد؛ در این راستا هویت شیعی و مفاهیم نهفته در نقوش و آرایه های رحل قرآن موزه دولتی برلین مورد تحلیل قرار گرفت و با در نظرگرفتن ارزش های مذکور و استفاده از برخی از نقوش و آرایه ها آن به صورت سنبولیک و با بیان ارزش های مشابه در پژوهش نقوش و آرایه های رحل های قرآن موزه ملی ایران و برخی از رحل های قرآن موزه آستان حرم مطهر حضرت معصومه، رحل قرآنی در جهت حفظ و اشاعه این صنایع غنی از ارزش های اسلامی طراحی و ساخته شد.