نام پژوهشگر: سوگند شبانی بروجنی

اصول طزح و نقش قالی های عشایر بختیاری فارسان( به تفکیک منطقه جغرافیایی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اسلامی تبریز - دانشکده هنر 1392
  سوگند شبانی بروجنی   علی وندشعاری

عشایر بختیاری منطقه ی فارسان ؛ که مناطقی چون باباحیدر ، فیل آباد ، جونقان ، ده چشمه و گوجان را دربر میگیرد ؛ عشایر کوچ رو ، عشایر نیمه کوچ رو و عشایر یکجانشین را شامل می گردد که قالی مناطق عشایر کوچ رو و نیمه کوچ رو به نام قالی لری و قالی عشایر یکجانشین به نام همان منطقه شناخته می شود.قالی های عشایری این منطقه دارای نقوش شکسته می باشند ، که اکثرا گیاهی ، حیوانی ، نمادین ، انسانی و ... هستند که به صورت انتزاعی و خلاصه شده بر سطح قالی نقش بسته اند که در کل طرحهای لچک- ترنج ، خشتی ، قابی و ترنجی را شامل می شوند. اطلاعاتی که در زمینه ی قالی های عشایر این منطقه جمع آوری گردیده است به شیوه ی میدانی و بعضا کتابخانه ای می باشد. هر ایل و طایفه متشکل از واحدهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خاصی بنام تیره است که به دلایل اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بسیار همیشه یکپارچه و ثابت نمانده و چه بسیار تیره های یک ایل که به هم پیوسته و در یکدیگر ادغام شده و یا از هم پراکنده گشته و به طایفه ها و ایلهای دیگر متصل شده اند. این سیر همچنان وجود دارد و به همین سبب بازشناسی قالی های این سرزمین کاری دشوار است. برای همین انتساب قاطع یک قالی به یک ایل امکان پذیر نیست و ناچار باید آن را به یک ناحیه یا حوزه ی بافندگی منسوب کرد و مثلا آنرا قالی عشایر بختیاری خواند. بازشناسی قالی عشایری یکطرف و کمبود آن در طرفی دیگر. کمبودی که تحصیل فرزندان و عدم رغبت آنها برای یادگیری بافت قالی ، سوءاستفاده دلالان ، انتخاب زندگی یکجانشینی مزید بر علت شده اند. نقوش اصیل قالی های عشایری علاوه بر آنکه نمایانگر نقشمایه های کهن و ناب عشایری است ، نشان دهنده ی پیوند دیرینه ای است که میان این هنر و سایر هنر- صنعتهای سرزمین باستانیمان دارد. نقوشی که به نقوش سفالینه های شوش ، سیلک و ... برمی گردد. کلید واژگان: طرح ، نقش ، نماد ، اصول