سیب¬زمینی یکی از محصولات مهم زراعی در استان کردستان می¬باشد. بیماری پژمردگی باکتریایی سیب¬زمینی با عامل r. solanacearum یکی از عوامل محدود کننده کشت این محصول به شمار می‏رود. در نمونه برداری از مزارع سیب¬زمینی کردستان 50 جدایه بیمارگر جداسازی و شناسایی شد که بر اساس نتایج حاصل از آزمون¬های فنوتیپی 5 جدایه (3، 10، 11، 28، 33 و 34) به همراه سویه ارسالی از شیراز (kob) جهت بررسی¬های تکمیلی انتخاب شدند. شناسایی جدایه-های 3، 11، 28، 33، 44 و kob در واکنش زنجیره¬ای پلیمراز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی 759 و 760 مورد تایید قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمون بیماری¬زایی جدایه¬های(p1) 3، (p2) 11 و kob برای مطالعات بعدی انتخاب گردید. در این بررسی نمونه¬هایی از خاک ناحیه ریشه گیاه سالم و بخش¬های مختلف بوته¬های سالم سیب¬زمینی جهت جداسازی رایزوباکترهای همستیز به صورت تصادفی از مزارع مختلف در سطح استان کردستان جمع¬آوری گردید. بر اساس نتایج حاصل از آزمون¬های فنوتیپی 8 جدایه برای بررسی¬های آزمایشگاهی و گلخانه¬ای انتخاب شدند. در بررسی¬های آزمایشگاهی تمامی جدایه با تولید آنتی بیوتیک توانستند از رشد جدایه¬های بیمارگر ممانعت کنند، ولی توانایی جدایه¬ها در تولید ترکیبات فرار ناچیز بود. در آزمون تولید هیدروژن سیانید تنها دو جدایه 17 و 40 واکنش مثبت نشان دادند. جدایه¬های 3، 16، 17، 23 و 38 نیز با تولید سیدروفور مانع از رشد r. solanacearum شدند. نتیجه آزمون تولید پروتئاز تنها در جدایه-های 38 و 40 منفی بود. بر اساس نتایج حاصل از آزمون¬های فنوتیپی جدایه 3 به عنوان جنس pseudomonas شناسایی شد. همچنین بر اساس توالی ژن 16s rdna، سایر جدایه¬ها به جنس¬های pseudomonas(جدایه¬های 11، 16، 17 و 23)، paenibacillus(جدایه 28)، enterobacter(جدایه 38) وserratia (جدایه 40) تعلق داشتند. در مطالعات گلخانه¬ای اثر جدایه¬های همستیز در افزایش فاکتورهای رشدی، وقوع و کاهش بیماری مورد ارزیابی قرار گرفت. با وجود وقوع بیماری در همه تیمارها، جدایه¬های همستیز نسبت به شاهد آلوده تاثیر معناداری در کاهش وقوع بیماری از خود نشان دادند و در این میان جدایه¬های 3 و 17 از ظرفیت بیوکنترلی بالاتری برخوردار بودند. همچنین کلیه¬ی جدایه¬ها باعث تحریک رشد گیاه و افزایش وزن تر و خشک ریشه و اندام¬های هوایی شدند. در نهایت بر اساس نتایج به دست آمده جدایه¬های pseudomonas و paenibacillus در کنترل زیستی بیماری پژمردگی باکتریایی سیب¬زمینی موثر واقع شدند اگرچه لازم است توانایی کنترل بیماری توسط جدایه¬های باکتریایی بررسی شده در این تحقیق در شرایط مزرعه نیز مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.