نام پژوهشگر: پروین حیدری ارجلو
پروین حیدری ارجلو آرش شکوری
جانوران کفزی به عنوان گروهی از بی مهرگان بوده که حداقل قسمتی از چرخه ی زندگیشان را در کف یک بدنه آبی می گذرانند.فراوانی و پراکنش جانوران کفزی می تواند بوسیله ی یک سری از فاکتورهای زیستی و غیر زیستی مانند رقابت، شکار ،دسترسی به مواد غذایی ، تمرکز اکسیژن و... تعیین می شود(pamplin et al , 2006 ). کفزیان یک قسمت مهم از زنجیره غذایی می باشند. آنها در واقع منبع غذایی مناسبی برای ماهیان و دیگر موجودات کفزی می باشند(نبوی و همکاران 1380،ریاضی 1380 ،جرجانی و همکاران 1387 ). بسیاری از بی مهرگان از جلبک ها و باکتری ها که در انتهای پایین تر زنجیره غذایی هستند، تغذیه می کنند.برخی از آنها ذره خواری می کنند و لاروها و دیگر مواد آلی را که به آب وارد می شوند را می خورند.به دلیل فراوانی و جایگاه کفزیان به عنوان واسطه ی زنجیره ی غذایی آبی ، آنها نقش حیاتی را در جریان انرژی و مواد مغذی در طبیعت بازی می کنند.وقتی بی مهرگان کفزی بمیرند ، آنها فاسد شده و مواد مغذی به اطراف رها شده و به وسیله ی گیاهان و دیگر حیوانات آبزی در زنجیره ی غذایی مورد استفاده قرار می گیرند(sengupta and dalwani, 2008) . جمعیت بنتیک محیط دریایی در حد وسیعی به عنوان پاسخ های زیستی در معرض قرار گرفتن درآلاینده ها ، غنی بودن مواد آلی ، کم اکسیژنی و تغییرات دیگر در محیط و کیفیت محیط استفاده می شوند.دلیل اینکه این موجودات به خوبی نسبت به آلودگی واکنش نشان می دهند این است که موجودات کفزی در رسوبات زندگی می کنند و آلاینده هادر دراز مدت روی هم انباشته می شوند . یکی دیگر از فوائد استفاده از موجودات کفزی بویژه درونزیان این است که آنها موجوداتی نسبتا بی حرکت و یا ثابتند (van dolah,1999) . ویژگی خاص موجودات بنتیک اندیکاتور بودن آنها است که برای تخمین کیفیت محیطی استفاده می شوند. جلبک ها ، بی مهرگان کفزی و ماهی ها گونه هایی بارز در پایش های زیستی هستند. بدین دلیل چند دهه است که از آنها برای اندازه گیری و توصیف وضعیت اکولوژیکی و الودگی های محیط های دریایی و خوریات استفاده می شوند. شاخص ها معمولا برای ارزیابی و سنجش سلامت اکولوژیکی که ویژگی های کمی وکیفی ویژه سیستم را شرح می دهند، استفاده می شوند(pint et al,2009) . و همه ی شاخص های جدید اطلاعاتی در مورد وابسته بودن فراوانی گونه های حساس در مواجه با افزایش مواد آلی در رسوبات و آن گونه هایی که پایدار یا بی تفاوت بوده و یا حتی گونه های فرصت طلب که طرفدار این شرایط هستند را به ما می دهد(dauvin,2007). بنتوزها یا موجودات کفزی در سیستم های پرورش آبزی دارای چندین نقش مهم می باشند که از جمله وظایف آنها تغذیه ی آبزی ، جابجایی و چرخش مواد غذایی در اکوسیستم آبی و تبدیل مواد آلی با منشاء درون زا و برون زا به مواد معدنی است. کفزیان همچنین به عنوان دومین یا سومین سطح غذایی مورد استفاده ی آبزیان قرار گرفته و می تواند به عنوان نمایه ای از میزان کل تولیدات و شاخصی برای کیفیت آب محسوب گردند.(اون ، 1974 ) جوامع ماکروبنتوز در استخرهای پرورش میگو یک نقش مهم به عنوان غذای طبیعی برای میگوها دارند(الان و ماگویره،1993 ).ُمطالعات نشان داده که میگوهای خانواده ی پنائیده جانوران همه چیزخوار هستند که عمدتا از صید زنده تغذیه می کنند.( موریتاری 1997 ). به هر حال اهمیت هر طعمه ی غذایی مشخص نشده است. علاوه بر غذای مصنوعی ، اشکال بنتوزی نیز یکی از منابع اصلی غذا برای میگوها در استخرهای پرورش می باشند.( الان و ماگویره ،1993 ). علی رغم اهمیت آنها به عنوان غذا ، اطلاعات زیادی در مورد تنوع ، ترکیب و فراوانی ماکروبنتوزها در استخرهای پرورش در ایران در دسترس نیست. این مطالعه مطابق الگوی مطالعات صورت گرفته در مالزی در سال 1996 و 1379 در سایت حله در استان بوشهر انجام گرفته است. ( حسین خضری، 1379 ).