به منظور بررسی اثر پلی‏ساکاریدهای غیرنشاسته‏ای (nsp ) بر عملکرد، متابولیسم لیپیدها، هیستومورفولوژی دستگاه گوارش، بیان ژن muc2 و جمعیت میکروبی روده در جوجه‏های گوشتی، پژوهشی با 3 آزمایش طراحی گردید. آزمایش اول: در این آزمایش اثر nsp بر عملکرد، ph، ویسکوزیته و خصوصیات هیستومورفولوژیکی دستگاه گوارش در جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. جوجه های گوشتی از 1 تا 21 روزگی جیره های حاوی nsp نامحلول (2 و 4 درصد سلولز) یا محلول [2 و4 درصد کربوکسی متیل سلولز (cmc )] دریافت کردند. افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل خوراک و شاخص کارایی تولید و وزن برخی اندامهای لاشه ارزیابی شد. همچنین ph و ویسکوزیته سنگدان و ژژنوم و خصوصیات هیستومورفولوژیکی ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت. در مقایسه با تیمارهای دیگر، افزودن cmc به جیره موجب کاهش معنی دار در افزایش وزن، خوراک مصرفی و شاخص کارایی تولید و افزایش ضریب تبدیل خوراک شد. گنجاندن سطح بالای nsp (4 درصد) در جیره موجب افزایش وزن سنگدان شد. در سن 21 روزگی، وزن روده در پرندگان تغذیه شده با nsp نسبت به شاهد بیشتر بود. nsp موجب کاهش ph محتویات سنگدان در سنین 10 و 21 روزگی شد. cmc موجب افزایش ویسکوزیته ژژنوم گردید. cmc نسبت به گروه-های شاهد و سلولز موجب افزایش عمق کریپت و ضخامت سروزا و کاهش طول و عرض ویلوس، نسبت طول ویلوس به عمق کریپت و سطح ویلوس شد. تیمارها نوع سلول های گابلت را تحت تأثیر قرار نداد. بعلاوه، ایلئوم پرندگان تغذیه شده با cmc نسبت به تیمارهای دیگر دارای تعداد بیشتری سلول گابلت بود. آزمایش دوم: در این آزمایش اثر nsp نامحلول در جیره جوجه های گوشتی بر عملکرد و بیان ژن muc2 و همچنین جمعیت میکروبی ایلئوم با استفاده از تکنیک real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. جیره جوجه ها با 0، 5/0، 1 و 5/1 درصد nsp نامحلول (آربوسل) از 7 تا 21 روزگی مکمل شد. افزودن nsp نامحلول موجب بهبود عملکرد شد. از جهتی nsp نامحلول موجب افزایش جمعیت لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم نسبت به تیمار کنترل شد. بعلاوه، nsp نامحلول موجب کاهش معنی دار جمعیت اشرشیاکولی در ایلئوم جوجه های گوشتی شد. با این حال تیمارهای مختلف بر بیان ژن muc2 اثری نداشتند. آزمایش سوم: در این آزمایش اثر nsp نامحلول بر عملکرد و متابولیسم لیپید در جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. جیره جوجه ها با 0، 1 و 2 درصد nsp نامحلول (آربوسل) از 7 تا 21 روزگی مکمل شد و متابولیسم لیپیدهای کبد و پلاسما در 21 روزگی ارزیابی شد. افزودن nsp نامحلول به جیره موجب بهبود عملکرد شد. افزودن nsp نامحلول به جیره موجب کاهش چربی محوطه بطنی و غلظت کلسترول کبد و پلاسما شد. با افزودن nsp نامحلول اثر معنی داری بر ترکیب اسید چرب کبد مشاهده نشد. بطور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که nsp بسته به نوع و سطح آن در جیره اثرات متفاوتی دارد. بطوری که nsp محلول اثرات منفی بر عملکرد، جمعیت میکروبی و مورفولوژی دستگاه گوارش جوجه گوشتی دارد در حالیکه nsp نامحلول اثرات مفید بر پارامترهای مذکور داشت.