پژوهش حاضر با هدف استنباط و واکاوی اصول حاکم بر گفتگوی تربیتی، به سراغ دو منبع قرآن و دیالکتیک افلاطونی رفته است. برای این منظور گفتگوهای تربیتی قرآن(شامل 37 گفتگو) و بخشی از آثار افلاطون(شامل سه رساله جمهوری، منون و ایون) را مورد تحلیل و بررسی روشمند قرار داده است. حاصل این بررسی، استخراج مجموعه روش های بکار گرفته شده در این گفتگوها است که از تحلیل و دسته بندی روش ها، به اصول حاکم بر گفتگوی تربیتی دست یافته ایم و در انتها نیز یافته های حاصل از هر دو مجموعه را با نگاهی تطبیقی، به نظاره نشسته ایم. یافته های این پژوهش در دو سطح قابل ارائه می باشند. سطح اول، شامل اصولی است که به صورت مشترک، از هر دو منبع استنباط شده است لذا از حیث اولویت، در مرتبه بالاتری قرار گرفته و قابلیت تعمیم بیشتری برای گفتگوی تربیتی در عصر حاضر دارد. اصول مشترک استنباط شده از دو منبع، شامل 6 اصل تحت عناوین زیر می باشد: مواجهه منطقی و استدلالی، اعطای آزادی مسئولانه، اخلاق مداری، مشارکت، ایجاد انگیزه و یادآوری(تذکار). سطح بعدی یافته ها که در مرتبه دوم اولویت قرار دارد، شامل اصولی است که به شکل جداگانه از هر یک از دو منبع مذکور استخراج شده و برگرفته از فضای فکری- معرفتی هر یک از منابع مربوطه است. این موارد مجموعاً 9 اصل به شرح زیر است: مواجهه غیرمستقیم، اعتماد سازی، ارتقای سطح معرفتی متربی، بکارگیری انگیزه صیانت از نفس، مواجهه واقع بینانه، ، به چالش کشیدن متربی، ژرف کاوی، کمک به فهم بهتر متربی و صحت سنجی جریان معرفت.