نام پژوهشگر: نعیمه هاشمی آرانی
نعیمه هاشمی آرانی حسین نادری منش
دارو رسانی هدفمند یک نگرش نوین در درمان بسیاری از بیماری ها، با هدف گیری اختصاصی بافت بیمار و یا سرطانی است، که به منظور کاهش اثرات جانبی دارو و دوز مصرفی صورت می پذیرد. سرطان سینه به عنوان شایع-ترین سرطان شناخته می شود. در 20-30% مبتلایان به سرطان سینه بیان بیش از حد her2، یکی از اعضای خانواده ی گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی egfrها، گزارش شده است. داروی لاپاتینیب به عنوان یکی از داروهای موثر برای این دسته از بیماران شناخته شده است. امروزه جهت دارو رسانی با کارایی بالاتر، نانوحامل هایی با ترکیبات و اشکال مختلف بکار گرفته می شوند. از میان انواع نانوحامل ها، نانوذرات طلا با ویژگی های بی نظیر مانند خواص نوری و الکتریکی، سنتز با اندازه کنترل شده، قابلیت عامل دار شدن و.... بسیار مورد توجه قرارگرفته اند. در مطالعه پیش رو، تمرکز بر روی ساخت نانوحامل های طلا با اشکال کروی و میله ای است. در طی این آزمایش پس از بهینه سازی شرایط آزمایشی سنتز، در نهایت نانوذرات کروی با قطر حدود 20 نانومتر و با روش سیترات سدیم با بار منفی و نانومیله هایی با نسبت طول به عرض در حدود 87/2 با روش رشد وابسته به دانه با بار مثبت و پوشش ctab، نانو میله هایی با اتصال لینکر mua و پوشش pss با بار منفی تهیه شدند. تغییرات سطحی در طول فرایند سنتز توسط طیف جذبی uv-visible بررسی شد. میزان بار آن ها توسط دستگاه zetasizer اندازه گیری شد. در نهایت، مورفولوژی نانوذرات طلای ساخته شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری (tem) مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس اثر نانوذرات بر روی سلول های سرطان سینه از نوع skbr-3سنجیده شد. نتایج نشان دادند که اثر کشندگی نانومیله های طلا با اتصال دهنده mua در حدود نانوذرات کروی است. با توجه به ویژگی های منحصربه فرد نانومیله های طلا (حساسیت بالای رزونانس پلاسمون سطحی در مقطع طولی و قابلیت کاربردهای متعدد آن ها در زیست پزشکی)، جهت ادامه کار برای طراحی و ساخت نانو سامانه که ترکیبی از نانوذره با داروی لاپاتینیب است، از نانومیله های طلا استفاده گردید. برای تایید اتصال دارو به نانوحامل، بررسی طیف جذبی حاصل از uv-visible ، سنجش میزان بار با zetasizer و بررسی طیف مادون قرمز صورت گرفت. در نهایت میزان حرکت نانوسامانه طراحی شده نسبت به نانومیله های طلای عامل دار شده بر روی ژل الکتروفورز مقایسه شد. مقدار اتصال دارو بر روی نانومیله های عامل دار شده از طریق مطالعات آنالیز گرماوزنی 42 درصد وزنی محاسبه شد. سپس اثر نانوسامانه طراحی شده بر روی سلول های سرطانی skbr-3 به عنوان her2+ ،mcf-7 به عنوان her2- و سلول-های سالم hek-293 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که نانوسامانه پیشنهادی از ترکیب نانومیله های طلا با داروی لاپاتینیب، در مقایسه با داروی لاپاتینیب که به تنهایی به کار گرفته می شود، به مانند یکدیگر بر روی سلول های skbr-3 ، mcf-7و hek-293 اثر دارند.از برتری های نانوسامانه پیشنهادی می توان به قابلیت انحلال در محیط های آبی و حفظ فعالیت و پایداری در دمای 4 درجه سانتی گراد پس از گذشت 60 روز اشاره نمود.