نام پژوهشگر: فرناز رزمخواه
فرناز رزمخواه داود مهربانی
لوکمی میلوییدی حاد (aml) با تکثیر کلونال خارج از کنترل و توقف در تمایز سلول های میلوییدی نا بالغ و اشغال مغز استخوان، خود را نشان می دهد. میکرووزیکل ها که از غشاء سیتوپلاسمی تقریبا تمامی سلول ها جوانه می زنند با دارا بودن مولکول های تنظیمی مهمی از قبیل microrna و mrna سلول اولیه، قادرند بر سلول هدفی که وارد آن می شوند تاثیر بگذارند. در ریز محیط مغز استخوان لوکمیک، سلول های بنیادی خونساز که نقش مهمی در تشکیل جمعیت های خونی مغز استخوان و حفظ تعادل آنها دارا هستند، در مجاورت سلول های لوکمیک قرار دارند. در این مطالعه، توانایی میکرووزیکل های لوکمیک در القاء تغییر در سلول های بنیادی خونساز مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، میکرووزیکل های مغز استخوان بیماران aml و افراد سالم با استفاده از اولتراسانتریفیوژ جدا شد و به محیط کشت سلول های بنیادی خونسازی که از نمونه های بند ناف نوزادان با تکنیک جدا سازی مگنتیک (macs) جدا شده بودند افزوده شد. پس از 7 روز، تعداد و درصد سلول های زنده، میزان شاخص های سطحی خاص سلول بنیادی خونساز شامل cd34, 38, 90, 117 و شاخص های سطحی خاص سلول بنیادی لوکمیک شامل cd32, 25, 45ra توسط تکنیک فلوسیتومتری، میزان توانایی تشکیل کلنی های مختلف خونی سلول ها توسط تکنیک cfu assay و بررسی تغییرات بیان microrna-21, 29a, 181a/b با استفاده از تکنیک real time pcr انجام گردید تا مشخص شود که اولا، آیا سلول های بنیادی خونساز پس از کشت در حضور میکرووزیکل ها، همچنان خاصیت بنیادی بودن خود را حفظ کرده اند و ثانیا، آیا تغییراتی در این سلول ها که مشابه لوکمیک شدن باشد اتفاق افتاده است؟ نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد سلول های بنیادی خونساز در مجاورت میکرووزیکل های مغز استخوان لوکمیک در مقایسه با گروه های کنترل، بیشتر است که بقاء بهتر این سلول ها را نشان داد. عدم تغییر معنی دار میزان شاخص های سطحی خاص سلول بنیادی خونساز و توانایی این سلول ها در تشکیل کلنی های مختلف خونساز، حاکی از آن بود که کشت این سلول ها در حضور میکرووزیکل های مختلف، تغییری در خاصیت بنیادی بودن سلول ها ایجاد نکرد. شاخص های سطحی خاص سلول بنیادی لوکمیک در میان گرو های مورد مطالعه تغییر معنی داری نشان نداد. بیان microrna-21 و microrna-29a در سلول های بنیادی خونسازی که 7 روز در حضور میکرووزیکل های مغز استخوان لوکمیک کشت داده شدند افزایش یافت در حالیکه بیان microrna-181a/b تغییر معنی داری نشان نداد. بطور خلاصه می توان نتیجه گرفت که میکرووزیکل های مغز استخوان لوکمیک، موجب بقاء بهتر و تغییرات مولکولی در سلول بنیادی خونساز می شود که می تواند مشابه لوکمیک شدن باشد.