نام پژوهشگر: مهدی علیخاصی حبیب آبادی
مهدی علیخاصی حبیب آبادی علیرضا توکلی
کمبود بارش و به دنبال آن کمبود آب یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک است. توسعه سیستمهای جمع آوری آب باران می تواند در افزایش سطح کشت نیمه آبی و کاهش کمبود آب کمک موثری نماید. به منظور تعیین تأثیر سیستمهای جمعآوری آب باران و آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه جو زمستانه (رقم آبیدر) آزمایش مزرعه ای در سال های زراعی 90-91 و 91-92 در منطقه ای نیمه خشک در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. این آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل زمان، میزان و نوع منبع آب آبیاری در پنج سطح (دو مرتبه با آب، دو مرتبه با فاضلاب، یک مرتبه با آب، یک مرتبه با فاضلاب و عدم آبیاری تکمیلی) به عنوان کرت اصلی و تیمارهای سطوح جمعآوری آب باران در سه سطح (کوبیده شده، کوبیده نشده و طبیعی) و فاصله از سطوح رواناب در سه سطح (یک سوم ابتدایی، میانی و انتهایی سطح کاشت) به عنوان کرت فرعی تعریف شده اند. در کلیه تیمارها، آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه اعمال شد. نتایج نشان داد دو نوبت اعمال آبیاری تکمیلی به ترتیب موجب افزایش معنیدار در سطح احتمال 5 درصد وزن هزار دانه، عملکرد زیستتوده و عملکرد دانه به میزان 9/31، 7/41 و 8/59 درصد نبست به عدم اعمال آبیاری تکمیلی شد. همچنین استفاده از سطوح کوبیده شده جمعآوری آب باران تأثیر معنیدار در سطح 5 درصد داشت و به ترتیب موجب افزایش وزن هزار دانه، عملکرد زیستتوده، عملکرد دانه و تعداد سنبله در واحد سطح به میزان 7/5، 9/15، 9/15 و 4/8 درصد نسبت به سطوح طبیعی شد. نتایج نشان داد اعمال یک نوبت آبیاری تکمیلی بیشترین بهره وری کل آب مصرفی در عملکرد دانه و زیستتوده را به دنبال داشته است و به ترتیب موجب افزایش 2/14 و 5/2 درصدی نسبت به عدم اعمال آبیاری تکمیلی شد. همچنین استفاده از سطوح کوبیده شده جمعآوری آب باران به ترتیب موجب افزایش بهره وری کل آب مصرفی در عملکرد دانه و عملکرد زیستتوده به ترتیب به میزان 9/10، 0/11 درصد نسبت به سطوح طبیعی شد. اثر آبیاری تکمیلی با فاضلاب تصفیه شده بر عملکرد و اجزاء عملکرد معنیدار نبود.