در پژوهش حاضر، رویکردهای دینی در سروده های مصطفی رحماندوست بررسی شده است. وی در این عرصه، بیشترین حجم سروده ها را به خود اختصاص داده و یکی از شاخص ترین و موفق ترین شخصیت ها محسوب می شود. تحلیل اشعار در این پژوهش، با توجه به تقسیم بندی معارف به پنج بخش اعتقادی، مراسم و احکام عملی، بخش اخلاقی، داستانی و اجتماعی انجام گرفته است. همچنین تناسب بین اشعار با گروه سنی کودک و نوجوان، براساس مراحل رشد شناختی «پیاژه» کاویده شده است. نتایج نشان می دهد، بیشتر مفاهیم و رویکردهای دینی در سروده های رحماندوست، مربوط به گروه سنی "الف" و در زمینه ی مسائل اعتقادی (به طور اخص مفهوم انتزاعی خدا) است و از آن جا که کودک در سنین پایین تر قادر به درک مفاهیم انتزاعی نیست، در آثار وی سعی شده خدا به صورت عینی و ملموس تداعی شود؛ مثلاً از پدیده های عینی مانند نشانه های موجود در طبیعت استفاده شده است؛ از این رو می توان گفت در آثار او طرح مفاهیم دینی غالباً به صورت غیر مستقیم است، به جز نمونه های معدودی که طبق تحلیل محتوایی اشعار رحماندوست در این پژوهش، مربوط به مراسم و احکام عملی است.

بزرگ علوی یکی از نویسندگان برجسته ا ی است که در ادبیات داستانی معاصر سهم بسزایی دارد. او نویسنده ای واقع گرا است و رمان چشم هایش از نوع رمان های سیاسی- عاشقانه می باشد. بزرگ علوی در رمان چشم هایش ضمن پرداختن به بخشی از زندگی هنرمندی مبارز، نمایی از اوضاع و احوال اجتماعی سیاسی ایران را در دوره ی حکومت دیکتاتوری رضاشاه نشان می دهد. علوی به عنوان یکی از نویسندگان روشنفکر، در پی ارائه تصویری روشن از فضای جامعه ی ایران و به طور مشخص توصیف رفتار و روحیه سیاسی -اجتماعی گروه های کوچک ولی موثر، روشنفکران مبارز سیاسی بوده است. در این رساله سعی شده است تا با تحلیل رمان چشم هایش به نمایی کلی از اوضاع سیاسی- اجتماعی دوره ی پهلوی و همچنین جایگاه بزرگ علوی در ادبیات معاصر اشاره شود. در بخشی از رساله به تاثیرپذیری بزرگ علوی از مکاتب ادبی اشاره می شود. بزرگ علوی در رمان چشم هایش ضمن این که به رئالیسم گرایش داشته است آن را. با رگه هایی از رمانتیسم تلفیق کرده، به طوری که هرگاه به عنوان مبارزی اجتماعی ظهور می کند به رئالیسم توجه دارد و هرگاه رمان چشم هایش عرصه ی خاطرات عاشقانه فرنگیس و ماکان می شود رئالیسم علوی رنگی رمانتیک به خود می گیرد. عشق و سیاست از پایه های ثابت داستان های بزرگ علوی به شمار می رود و این دو برگرفته از زندگی او می باشد. بزرگ علوی از عشق در جهت هنری کردن مسایل سیاسی و اجتماعی بهره جسته است تا خواننده با جذبه ی خاصی به خواندن رمان بپردازد.

رئالیسم واژه ای فرانسوی ودر لغت به معنای واقع گرایی وحقیقت جوییودراصطلاح مکتبی عینی وبیرونی است که بر بیان واقعیت های جامعه تأکیدداردومعتقداست برای نشان دادن تصویردرست ازجامعه بایدزبانی ساده وبی تکلف رابرگزید.رئالیسم به انواع گوناگونی تقسیم می شودوبه نحوی مراحل گوناگون راپشت سرگذاشته ونقش موثری درحوزه های گوناگون زندگی ودانش بشری دارد.به طوری که اکثرمردم بخصوص هنرمندان به این شیوه دانش وهنروافکاروعقایدخودرابه دیگران انتقال می دهند.رئالیسم شیوه ای است که به آسانی بامخاطب ارتباط برقرارمی کندوهنرچگونه زیستن رابه اومی آموزد. ادبیات کودک و نوجوان نیز از رئالیسم بهره جویی وافی کرده و بسیاری از اندیشه ها و تعالیم را به این شیوه به مخاطب منتقل می نماید .اهمیت واقع گرایی در انتقال مفاهیم به حدی است که بسیاری از نویسندگان آثار ادبی به صورت خود آگاه و نا خودآگاه به واقعیت های زندگی می پردازند تا از طریق آن به ارتباطی سیال، موفق وصمیمی با مخاطب کودک ونوجوان خود برسند. اززمان شکوفای رئالیسم نویسندگان زیادی درکتابهای گوناگوان وبه شیوه های مختلف به بررسی رئالیسم پرداخته اند.ازجمله:«ماکس رافائل»کتاب تاریخ رئالیسم رانوشته،«دیمیان گرانت»کتاب رئالیسم رانگاشته است.درداخل ایران نیز«دکترمیترا»و«رضاحسینی»دراین زمینه آثاری تألیف کرده اند. ضرورت تحقیق ازآنجاست که تاکنون پژوهش وپایانامه دراین موردنوشته نشده است.این تحقیق می توانددرادامه مسیرکمک کندومیتوان میزان تأثیرگذاری برکودکان ونوجوانان راازنگاه واقع گرایی (رئالیسم)سنجید. از جمله نویسندگانی که توانسته در حوزه ادبیات کودک از واقع گرایی برای پیشبرد اهداف خود و نزدیک نمودن ذهن کودک و نوجوان برای انتقال مفاهیم به بهترین شکل استفاده کند محمدرضایوسفی است.محمدرضایوسفی است،درضمن نوشته های ایشان هیچ تناقضی بامسائل دینی ندارد نگارنده بر آن است تا با انجام این پژوهش گامی هر چند کوچک در بررسی رئالیسم ادبیات کودک و نوجوان بردارد. این پژوهش به پرسش های زیر پاسخ می دهد: 1-واقع گرایی درداستان های محمدرضایوسفی تاچه اندازه نمودیافته است؟ 2-استفاده از رئالیسم تاچه اندازه به این نویسنده درپیشبرداهداف وبیان مقاصداوکمک کرده است؟ 3-مولفه های واقع گرایی در آثارمحمد رضا یوسفی چیست؟ 4-چرا نویسنده استفاده ازاین شیوه درداستان نویسی راانتخاب کرده است؟ فرضیات تحقیق 1-بسیاری ازمجموعه داستانهای این نویسنده کاملابازتاب واقعیت واوضاع اجتماعی زمان اوست وعمده تلاش اوانعکاس تصویراحوال طبقات مختلف درزمانی مشخص است. 2-محمدرضایوسفی بابیان تصاویری که عمومابرای همه قابل فهم اند و باانعکاس واقعیت های زندگی اقشارمختلف کودکان وجوانانراباخودهمراه وهمدل می کند. 3-مولفه های واقع گرایی در داستان های محمد رضایوسفی بامولفه های رئالیسم غربی متفاوت است. 4-ازآنجا که رئالیسم دقیقابیان واقعیت وانعکاس محسوسات است برای کودکان ونوجوانان بیشتر قابل درک وموفقیت در بیان مقصودبرای نویسنده بیشتر است. در این پژوهش از روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای استفاده شده است که با استفاده ازبرگه تحقیق(فیش)انجام خواهد شدوروش تحقیق این پوهش توصیفی-تحلیلی است. هرچند در زمینه رئالیسم ادبیات کودک و نوجوان کارهای محدودو مقالاتی نگاشته شده اما در این موضوع خاص هیچ گونه بررسی و تحقیقی صورت نگرفته است و این پژوهش می تواند قدمی برای تحقیقات و پژوهش های بیشتر در این حوزه از ادبیات کودکان و نوجوانان باشد.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای آموزشی و تربیتی اشعار مصطفی رحماندوست است؛ شاعری که در شعر کودک و نوجوان جایگاه قابل توجّهی دارد و در شعر او نیز این مضامین فراوان دیده می شود. نگارنده در این پژوهش با توجه به شیوه ی مراحل رشد شناختی پیاژه و بر اساس تقسیم بندی گروه های سنّی مختلف (الف، ب، ج، د) به تحلیل محتوا ی اشعار رحماندوست پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مضامین آموزشی و تربیتی در اشعار رحماندوست در تمام گروه های سنّی به ویژه گروه ها ی سنّی(ب) و (ج) وجود دارد. در شعر او به جز موارد اندکی سعی شده مضامین آموزشی و تربیتی به صورت غیرمستقیم مطرح شود؛ مثلاً آموزش و تربیت با یکی از حالات عاطفی پیوند خورده است. این شیوه میزان گرایش مخاطب به یادگیری را افزایش می دهد. از این رو می توان گفت اشعار او علاوه بر ارزش های هنری ابزاری برای آموزش و تربیت، نیز هستند.