نام پژوهشگر: سمیه خسروی شستانی
سمیه خسروی شستانی مهدی ضیاءالدینی
کنه ی تارتن دولکه ای (tetranychus urticae koch)آفتی پلی فاژ با دامنه ی میزبانی بسیار بالا است که از 150 گونه گیاه میزبان که دارای ارزش اقتصادی اند تغذیه می کند و به علت توانایی در بروز مقاومت به آفت کش ها همواره مورد توجه بوده است. یکی از شکارگرهای مهم کنه ی تارتن، کنه ی شکارگر phytoseiulus persimilis athias-henriotاست که امروزه در سرتاسر جهان برای کنترل کنه ی تارتن روی محصولات مختلف به کار می رود. کنه های شکارگر برای تعیین موقعیت طعمه ی خود از رایحه های القایی گیاه ناشی از گیاه خواری (hipvs) استفاده می کنند. به انگیزه ی بررسی نقش مواد فرار گیاه میزبان (glv,s) و مواد فرار گیاه ناشی از گیاه خواری (hipvs) و هم چنین مواد فرار طعمه ی درگیر در رفتار کاوشگری کنه ی شکارگر p. persimilis، این پژوهش با استفاده از یک بوسنج y شکل در آزمایشگاه انجام شد. تمامی آزمایش ها در دمای 1±25 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 60-80 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کنه های شکارگر به صورت معنی دار به مواد فرار برگ های لوبیای آلوده به کنه ی تارتن دولکه ای جلب شدند. هم چنین آن ها به سمت مواد فرار کنه های تارتن دولکه ای و تولیدات قابل مشاهده ی آن ها نیز مقداری جلب شدند. کنه های شکارگر بین برگ های آلوده با کنه ی تارتن دولکه ای و برگ های آلوده بدون کنه ی تارتن دولکه ای (برگ های آلوده به کنه ی تارتن که کنه ی تارتن و تولیدات قابل مشاهده ی آن ها از روی گیاه حذف شدند) و هم چنین بین برگ های غیر آلوده و هوای پاک تفاوتی قائل نشدند. هم چنین کنه های شکارگر به سمت برگ هایی که به صورت مکانیکی به وسیله ی کاغذ سمباده خسارت دیده بودند جلب نشدند. این نتایج نشان می دهد که p. persimilis قادر است تا انواعی از مواد شیمیایی را از طعمه و برهم کنش طعمه-میزبان دریافت کند. در آزمایش دیگری پاسخ کنه های شکارگر به نمونه ی سنتزی متیل سالیسیلات (mesa)، به عنوان یک بخش مهم از مخلوط مواد فرار ساطع شده از گیاهان آلوده به کنه ی تارتن دولکه ای در 11 غلظت مختلف در رنج (002/0- 200) مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده شد که متیل سالیسیلات کنه های شکارگر را در غلظت های 02/0 تا 20 میکروگرم جلب می کند. بیش ترین ترجیح برای کنه های شکارگر در غلظت 2/0 میکروگرم دیده شد و غلظت های 100 و 200 میکروگرم برای کنه های شکارگر دورکننده بودند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استفاده از نمونه سنتزی متیل سالیسیلات باعث افزایش جلب و در نتیجه افزایش کنترل بیولوژیک کنه های آفت توسط کنه شکارگر p. persimilis می شود. هم چنین در پژوهش حاضر نقش تجربه در تغییر رفتار کنه ی شکارگر p. persimilis مورد بررسی قرار گرفت، نتایج آزمایش ها نشان داد که پاسخ کنه های شکارگر به مواد فرار ارتباط زیادی با ترکیب گیاه- طعمه ی مورد استفاده قبل از بلوغ دارد و هم چنین تجربه، ترجیح کنه های شکارگر را تغییر می دهد. هم چنین یادگیری کنه های شکارگر برای برقراری ارتباط بین تحریکات مثبت (طعمه ی گیاه خوار، کنه ی تارتن دولکه ای) یا تحریکات منفی (گرسنگی) با نشانه های شیمیایی ( رایحه های القایی گیاه یا ترکیبات فرار برگ سبز) مشخص شد.