نام پژوهشگر: مهدی معصومی باقرآبادی

تکثیر درون شیشه ای و تهیه کاریوتیپ آلسترومریا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده کشاورزی 1386
  مهدی معصومی باقرآبادی   آقافخر میرلوحی

در بیشتر کشور های دنیا آلسترومریا به عنوان یکی از محصولات اصلی گلکاری، دارای ارزش اقتصادی و زینتی بالایی می باشد. از دلایل مهم این امر می توان به تنوع رنگ و شکل گلها ، کشت و کار بسیار ساده آن ، نیاز به انرژی پایین در تولید گلخانه ای و نهایتا عمر قفسه ای یا گلجایی طولانی آن اشاره نمود. علاوه براین ،اهمیت این گیاه به عنوان گل حاشیه ای و گلدانی بر کسی پوشیده نیست. به طور معمول گیاه آلسترومریا به روش غیر جنسی واز طریق ریزوم قابل تکثیر است اما راندمان این روش نسبتا پایین و حدود 5 ریزوم در سال است و امکان توسعه بیماریهای ویروسی بسیار زیاد است. با توجه به این مطالب و نیز خصوصیات هتروزایگوتی بالای گیاه آلسترومریا ، استفاده از تکنیک های ریز ازدیادی برای تکثیر آلسترومریا در مقادیر زیاد ضروری به نظر می رسد. اندام زایی مستقیم و تولید از طریق کالوس از مدل های مطلوب برای باززایی گیاه می باشد. از این تحقیق شرایط مطلوب برای کالوس زایی از تخمدانهای نصف شده و باززایی مستقیم آلسترومریا از گل آذین نابالغ ، هیپوکوتیل و جوانه ریزوم بدست آمده است. به منظور ایجاد کالوس ، جدا کشت های مختلف بروی محیط کشت ms مایع و جامد حاوی غلظت های مختلف 2,4-d ، naa و در ترکیب با 5/0 میلی گرم در لیتر bap قرار داده شدند. بهترین کالوس زایی در محیط کشتms مایع حاوی 5/1 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap صورت گرفت. برای ایجاد گیاه کامل از این کالوس ها سطوح مختلف هورمون bap مورد ارزیابی قرار گرفت اما در هیچ یک از محیط ها گیاهچه حاصل نگردید. به منظور باز زایی مستقیم ، جداکشت های مختلف بروی محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف ba،kin و در ترکیب با 1 میلی گرم در لیتر naa قرار داده شدند. در گل آذین نابالغ بالاترین راندمان القای شاخه دهی 24/2 شاخه به ازای هر نمونه کشت شده در محیط حاوی 5/2 میلی گرم در لیتر ba و 5/3 میلی گرم در لیتر kin مشاهده شد و بیشترین در صد ریشه دهی در محیط حاوی 5/1 میلی گرم در لیتر ba و 5/2میلی گرم در لیتر kin صورت گرفت. اضافه نمودن naa تاثیری در ریشه دهی از این نمونه ها نداشت و ریشه دهی پس از یک تا دو دوره زیر کشت در همان محیط های قبلی صورت گرفت. در کشت هیپوکوتیل بیشترین مقدار شاخه دهی در محیط کشت حاوی 1 میلی گرم در لیتر ba و 5/0 میلی گرم در لیتر naa مشاهده شد و افزایش در ba باعث کاهش راندمان تکثیر از این قسمت از گیاه شد. پس از انتقال نمونه های ساقه دار به محیط های ریشه دهی بیشترین تعداد نمونه ریشه دار و بیشترین طول ریشه های ایجاد شده به ترتیب در محیط حاوی 4 و 1 میلی گرم در لیتر naa به همراه 5/0 میلی گرم در لیترba مشاهده شد. در مورد جوانه ریزوم بیشترین تعداد نمونه القا شده در محیط حاوی 4 میلی گرم در لیتر ba و 5/0 میلی گرم naa مشاهده شد . افزایش در غلظت ba باعث کاهش طول ساقه های حاصل گردید. بیشترین تعداد ریزوم ایجاد شده نیز از کشت جوانه ریزوم در محیط حاوی 1 میلی گرم در لیتر ba صورت گرفت. بررسی کاریوتیپی آلسترومریا لیگتو هیبرید نشان داد که این گونه دیپلویید و دارای 16 کروموزوم بوده است ]16=x2=n2 [ . فرمول کاریوتیپی مجموعه هاپلوییدی st + sm + m6 بوده و کروموزومهای 3، 4، 5، 6، 7و 8 متاسنتریک ، کروموزوم شماره 1 ساب متاسنتریک و کروموزوم شماره 2 ساب تلوسنتریک بود.