این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت بذر ارقام تجاری سویا در سال 89 به صورت پژوهشی آزمایشگاهی و مزرعه ای در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در کرج به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار (4 رقم سویا و سه سطح قوه نامیه) در چهار تکرار اجرا گردید.نتیجه این بررسی نشان داد افزایش وزن خشک گیاهچه، طول گیاهچه، درصد گیاهچه های عادی، سرعت جوانه زنی روزانه و شاخص طولی بنیه گیاهچه در بذور با قوه نامیه بالاتر، را می توان به افزایش وزن بذر و زوال کمتر نسبت داد. با افزایش وزن 100 بذر و قوه نامیه، گیاهچه های بزرگتری تولید شد. کلیه صفات مورد بررسی در ارقام مختلف، بجز نسبت طول ریشه چه به ساقه چه و وزن خشک لپه در آزمون های سرما و پیری تسریع شده، کمتر از آزمون جوانه زنی استاندارد بودند. این بیانگر تاثیر منفی تنش های سرما و گرما به ترتیب در آزمون سرما و پیری تسریع شده بر صفات مذکور است.دراین مطالعه، استفاده از بذور با قوه نامیه بالاتر در مقایسه با بذور فرسوده گیاهچه های قوی تری تولید کرد که می توانند در شرایط پرتنش مزرعه ای استقرار مناسبی داشته باشند. رقم ویلیامز و 33 با قوه نامیه بالا از نظر بیشتر صفات مورد مطالعه در آزمایشگاه در مقایسه با سایر ارقام برتری معنی داری داشتند و دلیل این برتری احتمالا ًناشی از ساختار ژنتیکی و فرسودگی کمتر در ارقام مذکور می باشد.

چکیده: به منظور بررسی تاثیر مصرف ذرات نانو و میکرو آهن به صورت محلول پاشی و تعیین زمان مناسب محلول پاشی بر کیفیت بذر لوبیا چیتی رقم صدری ( لاین g14088) ، آزمایشی در سال 1388 در دو بخش مزرعه و آزمایشگاه انجام شد. آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات لوبیای خمین و بخش آزمایشگاهی به صورت طرح کاملا تصادفی در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش ذرات نانو و میکرو آهن در سه سطح شامل 1 f (ذرات نانو با غلظت نیم در هزار)، 2f (ذرات نانو با غلظت یک در هزار) و 3 f (کود میکرو آهن با غلظت سه در هزار) و مراحل محلول-پاشی با سه سطح شامل 1t (یک نوبت محلول پاشی در مرحله قبل از گلدهی)، 2t (یک نوبت محلول پاشی در مرحله بعد از گلدهی)، 3t (دو نوبت محلول پاشی قبل و بعد از گلدهی) و شاهد بدون محلول پاشی بود. نتایج آزمایش نشان داد که در آزمایش مزرعه ای محلول پاشی ذرات نانو و میکرو آهن بر صفات عملکرد دانه در هکتار، وزن صد دانه، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در بوته، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، تعداد نیام در بوته، درصد پروتئین، میزان آهن، روی، منگنز و مس دانه تاثیر مثبت و در مقایسه با شاهد تفاوت معنی دار داشت. همچنین، نتایج آزمایش نشان داد که در اکثر صفات مورد بررسی بهترین زمان مصرف کود آهن به صورت محلول پاشی طی دو نوبت در مراحل قبل و بعد از گلدهی بود. در بخش آزمایشگاهی نیز برای بررسی شاخص های مرتبط با جوانه زنی و بنیه بذر، از سه آزمون جوانه زنی استاندارد، آزمون پیری تسریع شده و آزمون هدایت الکتریکی استفاده شد و نتایج بررسی-ها نشان داد که در اکثر صفات مورد بررسی طی آزمون پیری تسریع شده از جمله درصد گیاهچه عادی، شاخص بنیه گیاهچه، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک گیاهچه کاربرد ذرت نانو و میکرو آهن به صورت محلول پاشی تاثیر مثبت و در مقایسه با شاهد (بدون محلول پاشی) تفاوت معنی دار داشت، به طوری که بذر های تحت تیمار محلول پاشی با ذرات نانو و میکرو آهن بعد از قرار گرفتن در شرایط نامساعد محیطی طی آزمون پیری تسریع شده 98 درصد گیاهچه عادی بیشتری نسبت به بذر های تولیدی تحت تیمار شاهد (بدون محلول پاشی) تولید کردند.

بیواسموپرایمینگ روشی جهت بهبود تأثیرات بیولوژیکی به واسطه وارد کردن اصلاحات فیزیولوژیکی است که ضمن افزایش جوانه زنی بذر به جلوگیری از بیماری گیاهچه کمک می کند. هدف این پژوهش انتخاب باکتری های مناسب در جهت افزایش کارایی بذر و رشد گیاه، با بکارگیری یک روش مناسب پرایمینگ برای استقرار این عوامل بر روی بذر بود که بتواند بر شاخص های جوانه زنی بذر و بنیه گیاهچه و حفظ جمعیت باکتری روی بذرها موثر باشد. مرحله اول آزمایش ها شامل بیوپرایمینگ بذرهای گندم رقم چمران با 46 سویه باکتری از انواع باکتری های محرک رشد گیاه بود،که براساس نتایج و بر اساس شاخص های بنیه گیاهچه ( شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه، میانگین طول ساقه چه )، 10 سویه باکتری برتر از نظر صفات ذکر شده شناسایی و برای ادامه آزمایش ها در مرحله بیو-اسمو پرایمینگ انتخاب گردیدند. این سویه های باکتریایی شامل سویه های 99، 120، 73، 169، 12 (5 سویه از سودوموناس فلورسنس ) و سویه های 9، 108، 103، 177، 141 ( 5 سویه از سودوموناس پوتیدا ) بودند. مرحله دوم آزمایش ها شامل اسموپرایمینگ بذرها با 6 سطح پتانسیل اسمزی در تیمار با پلی اتیلن گلیکول 6000، بود که بر اساس نتایج، درصد جوانه زنی بذر و بنیه گیاهچه در تیمارهای هیدروپرایم و اسموپرایم ( در سطوح مختلف پتانسیل اسمزی )، در مقایسه با شاهد تفاوت معنی دار و اثر افزاینده نشان ندادند، ولی باعث افزایش سرعت جوانه زنی شدند که این افزایش سرعت جوانه زنی نسبت به شاهد در سطح پتانسیل اسمزی (-0/6 mpa) معنی دار شد. در مرحله سوم این پژوهش بیو-اسموپرایمینگ بذرها با10 سویه باکتری مورد بررسی مطلوب و سطح پتانسیل اسمزی(-0/6 mpa) پلی اتیلن گلیکول به طور همزمان برای تیمار بذرها استفاده شد تا بر اساس میزان تأثیر آنها بر قابلیت جوانه زنی بذر، بنیه گیاهچه و بررسی جمعیت باکتری روی بذرها پس از تیمار و در طی انبارداری بتوان در مورد موثر بودن این روش بحث نمود. بر اساس نتایج حاصل از مقایسات گروهی میانگین ها بین اثر تیمارهای مختلف بیوپرایم ( b )، بیو-اسموپرایم ( bo ) و اسمو-بیوپرایم ( ob ) بر روی صفات مختلف مرتبط با رشد اولیه گیاهچه، مشخص شد که در همه موارد تیمار بیوپرایم برتر بود و بنابراین تلفیق دو روش بیوپرایم و اوسموپرایم که با عنوان تیمار "بیو-اسموپرایمینگ" معرفی شد نسبت به " بیوپرایمینگ" بر صفات مورد بررسی برتری نشان نداد. از سوی دیگر نتایج نشان داد که هر سه تیمار ذکر شده نسبت به شاهد(عدم تلقیح بذرها)، در تمامی صفات مورد بررسی اختلاف معنی دار و برتری نشان دادند که بیانگر تأثیر مثبت و افزایشی این تیمارها در مقایسه با بذرهای تیمارنشده بود. نتایج اثرات متقابل تیمارهای مختلف بیوپرایم، بیو-اسموپرایم و اسمو-بیوپرایم و زمان نگهداری بذرها پس از تیمار بر روی جمعیت باکتری روی بذر(cfu) نشان داد که تیمار "بیو-اسموپرایمینگ" نسبت به" بیوپرایمینگ" در حفظ جمعیت باکتری روی بذر در 30 روز پس از تیمار برتری داشته است. همچنین مشخص شد که از بین دو روش تلفیق، تیمار اسمو-بیوپرایمینگ در حفظ جمعیت باکتری روی بذرها موثرتر بود.

این تحقیق در سال های 1388-1389 درآزمایشگاه مرکزی تجزیه کیفی بذر موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج بر روی بذر ذرت هیبرید سینگل کراس704 ksc که در سال 1388 در استان اردبیل، شهرستان پارس آباد تولید شده بود، انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 اندازه بذرهای گرد، پهن و متوسط به صورت مجزا با 3 عامل زمان نگهداری بذر(سه مرحله نمونه برداری با فاصله 5/2 ماه همراه با شاهد)، دمای نگهداری بذر (دمای معمولی اتاق 20 تا 25 درجه سانتی گراد و انبار خنک با دمای 5 درجه سانتی گراد) و تیمار ضدعفونی بذر شامل ضدعفونی با قارچ-کش راکسیل(تبوکونازول)، کربوکسین تیرام، ترکیب راکسیل+ گاچو، کربوکسین تیرام+ گاچو و تیمار بدون ضدعفونی(شاهد) با 4 تکرار اجرا گردید. سپس بذور تحت آزمون استاندارد جوانه زنی و آزمون های رایج بنیه بذر شامل آزمون پیری تسریع شده، آزمون سرما، آزمون هدایت الکتریکی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که در آزمون جوانه زنی استاندارد درصد جوانه زنی نهایی (تعداد گیاهچه عادی) در بذرهای تیمار شده با سموم در هر دو دمای نگهداری در طول دوره انبارداری تغییرات کم، حتی در بیشتر تیمارهای ضدعفونی در هر دو دمای نگهداری بذر باعث افزایش درصد جوانه زنی نهایی و شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه شدند و همچنین، سرعت جوانه زنی در کلیه تیمارها مقدار کم کاهش یافت و متوسط زمان جوانه زنی افزایش یافت. درصد جوانه زنی نهایی، شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه پس از آزمون پیری تسریع شده در در بذرهای شاهد کاهش و در بیشتر تیمارهای ضدعفونی نسبت به شاهد ماه اول افزایش یافت که این افزایش در بذرهای تیمار شده با سموم راکسیل و راکسیل+ گاچو نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. همچنین سرعت جوانه زنی در تمام تیمارها کاهش و متوسط زمان جوانه زنی افزایش یافت. در کل در آزمون پیری تسریع شده در دمای نگهداری 25 درجه سانتی گراد سموم راکسیل و راکسیل + گاچو باعث افزایش کیفیت بذر نسبت به سایر سموم شدند. در آزمون سرما تمام صفات درصد جوانه زنی نهایی، شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه کاهش یافت که این کاهش در بذرهای تیمار شده با سموم کربوکسین تیرام و کربوکسین تیرام + گاچو نسبت به سایر تیمارها کمتر بود. در کل در آزمون سرما در دمای نگهداری 5 درجه سانتی گراد در هر سه اندازه بذر سموم کربوکسین تیرام + گاچو و کربوکسین تیرام باعث افزایش کیفیت بذر نسبت به سایر سموم شدند. نتایج در آزمون قابلیت هدایت الکتریکی در بذرهای بدون تیمار نشان داد که سرعت زوال در بذرهای گرد ذرت بیشترین و در بذرهای پهن کمترین مقدار در طول دوره انبارداری بود.

در این تحقیق با استفاده از یک دستگاه خشک¬کن با بستر سیال، اثر پارامترهای دما و تغییرات وضعیت بستر بذر درون خشک¬کن بر خصوصیات کیفی بذر و برخی ویژگی¬های مرتبط با بنیه بذر در دو رقم سویای ساری (jk) و کتول (dpx) تولید شده به ترتیب در استان¬های مازندران و گلستان، بررسی گردید. بذرهای برداشت شده پس از مشروط-سازی با یک خشک¬کن بستر سیال نوع وعده¬ای، در دماهای 40، 30، 50 و 60 درجه سانتی¬گراد در سه حالت بستر ثابت، آستانه سیال¬سازی و سیال تا میزان رطوبت بذر استاندارد (حدود 12 درصد) خشک شدند. آزمون جوانه¬زنی و آزمون¬های مربوط به بنیه بذر (سرما، پیری تسریع¬شده و هدایت الکتریکی) با استفاده از روش¬های انجمن بین¬المللی آزمون بذر در آزمایشگاه موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال انجام شد، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد و سپس صفاتی چون درصد گیاهچه¬های عادی، شاخص طولی و وزنی و... مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس بذرهای مربوطه در مزرعه کاشته شد که براساس طرح فاکتوریل در قالب بلوک¬های کامل تصادفی (rcbd) با 4 تکرار بود و صفاتی چون درصد ظهور نهایی گیاهچه، عملکرد دانه و...مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس ضرایب همبستگی ومعادله رگرسیون محاسبه گردید. نتایج مقایسه میانگین آزمون جوانه¬زنی استاندارد نشان داد که بالاترین میزان درصد گیاهچه¬های عادی و شاخص طولی بنیه بذر در رقم کتول دمای 50 درجه سانتی¬گراد و وضعیت بستر بذر ثابت و آستانه سیال¬سازی بود در آزمون سرما بالاترین درصد گیاهچه¬های عادی و شاخص طولی بنیه بذر در رقم کتول دمای 50 درجه سانتی¬گراد و وضعیت بستر بذر ثابت بود. در آزمون پیری تسریع¬شده بالاترین درصد گیاهچه¬های عادی در رقم کتول دمای 30 درجه سانتی¬گراد و بستر ثابت بود. کمترین میزان هدایت االکتریکی در رقم کتول دمای 30 درجه سانتی¬گراد و وضعیت بستر بذر ثابت بود. بیشترین درصد ظهور نهایی گیاهچه در مزرعه در رقم کتول و وضعیت بستر سیال بود. مقایسه میانگین اثر دما نشان داد که این صفت در دمای 30 و 50 درجه سانتی-گراد بیشترین میزان را داشت. بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم کتول دمای 40 درجه سانتی¬گراد و وضعیت بستر سیال بود. بیشترین میزان عملکرد دانه در رقم ساری و وضعیت بستر ثابت بود. در بین آزمون¬های آزمایشگاهی، آزمون سرما (رقم ساری) درصد گیاهچه¬های عادی بیشترین همبستگی را با درصد ظهور نهایی گیاهچه در مزرعه و سرعت ظهور گیاهچه داشت. هدایت الکتریکی با درصد ظهور نهایی گیاهچه و سرعت ظهور گیاهچه همبستگی منفی و معنی¬دار در سطح احتمال یک درصد نشان داد. دمای 60 درجه سانتی¬گراد برای هر دو رقم مضر بود. تیمار دمای 60 درجه سانتی¬گراد به همراه بستر ثابت برای اکثر صفات نامناسب بود. رقم کتول در مجموع صفات نسبت به رقم ساری ارجحیت داشت. برای رقم کتول، بهترین دما، دمای 30 و 50 درجه سانتی¬گراد و بهترین وضعیت بستر بذر وضعیت بستر ثابت بود و برای رقم ساری بهترین دما 30 درجه سانتی¬گراد و بهترین وضعیت بستر بذر آستانه سیال¬سازی بود. در بررسی رگرسیون گام به گام مشخص شد که در رقم کتول ، صفت سرعت جوانه¬زنی اندازه گیری شده (در آزمون، جوانه-زنی استاندارد) و صفت وزن خشک ساقه¬چه (در آزمون پیری تسریع¬شده) و در رقم ساری صفت متوسط زمان جوانه¬زنی (در آزمون سرما) می¬توانند به طور مطلوبی ظهور گیاهچه در مزرعه را پیش بینی کنند.

به منظور مطالعه اثر مدت زمان پیش¬سرمایی و ارقام سویا بر روی ویژگی¬های بیوشیمیایی جوانه زنی بذر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح پیش¬سرمایی (شاهد، 10، 20، 30 و 40 روز) و ارقام ( clean jk, linford and) در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه محقق اردبیلی در سال 93 با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که، اثر متقابل تیمارهای آزمایشی بر روی همه صفات مورفولوژیکی جوانه¬زنی در سویا به جز وزن تر ریشه¬چه و وزن خشک ساقه¬چه معنی¬دار بود. با افزایش مدت زمان پیش¬سرمایی درصد و سرعت جوانه¬زنی افزایش یافت. بیشترین درصد جوانه¬زنی از تیمار40 روز پیش¬سرمایی از رقم لینفورد به ¬دست آمد. افزایش مدت زمان پیش¬سرمایی موجب افزایش مقدار استفاده از ذخایر گردید. با افزایش مدت زمان پیش¬سرمایی از شاهد (بدون پیش¬سرمایی) به 40 روز پیش سرمایی هدایت الکتریکی بذور به میزان 27 درصد افزایش یافت. اثر متقابل رقم × پیش سرمایی بر روی عناصر معدنی سدیم، پتاسیم و کلسیم معنی¬دار بود و با افزایش مدت پیش¬سرمایی درصد سدیم کاهش و پتاسیم و کلسیم افزایش یافت. 40 روز پیش سرمایی موجب افزایش 5/8 درصدی قند محلول نسبت به شاهد ( بدون پیش سرمایی) گردید. فعالیت آنزیم¬های آنتی¬اکسیدانت کاتالاز و پراکسیداز با افزایش طول مدت پیش¬سرمایی افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز از رقم مقاوم به سرما (جی¬کا) با مقدار 507/8 میکرو مولار بر دقیقه بر گرم وزن تر به دست آمد. نتایج نشان دهنده ارتباط بین برخی از زیر واحدهای پروتئین و پیش سرمایی می¬باشد. بنابراین توصیه می¬شود که زیر واحدهای پروتئین کل و hmwها می¬توانند به عنوان نشانگرهای بیوشیمیایی در انتخاب برای لاین های مقاوم به کار روند.

برای شکستن خواب بذر زالزالک ایروانی crataegus pseudoheterophylla pojark.، تیمارهای مختلف خراش-دهی شیمیایی، مکانیکی، تلقیح باکتریایی، ذخیره خشک و خاک بستر درختان زالزالک در دو حالت با و بدون آندوکارپ به صورت لایه گذاری پیوسته و متناوب انجام گرفت. در بذرهای بدون آندوکارپ، بیشترین میزان جوانه زنی بذر (67/59 درصد) در غلظت 3000 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک (ga3)، وزن خشک نهال در خاک بستر درختان زالزالک، کلروفیل در غلظت 5000 میلی گرم در لیتر نیترات پتاسیم (kno3) در ترکیب با لایه گذاری متناوب مشاهده شدند. در بذرهای با آندوکارپ، بیشترین میزان جوانه زنی بذر (55 درصد) در اسید سولفوریک (h2so4) به مدت 120 دقیقه، ارتفاع نهال در غلظت 3000 میلی گرم در لیتر ga3، وزن خشک نهال در غلظت 500 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین (bap)، کلروفیل در غلظت 10000 میلی گرم در لیتر kno3، و کاروتنوئید در ذخیره خشک در دمای اتاق به مدت 12 ماه، در ترکیب با لایه گذاری متناوب مشاهده شدند. برای آزمایش تکثیر رویشی (تولید نهال غیر جنسی) از قلمه های خشبی تهیه شده در سه زمان تیر 1391، آذر 1391 و شهریور 1392 استفاده شد. در هیچ یک از ترکیب تیمارها، ریشه زایی در قلمه های تیر اتفاق نیفتاد. بیشترین میزان ریشه زایی (23/33 درصد) در منشأ پاجوش - کشت مستقیم - غلظت 3000 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید (iba) قلمه های آذر به دست آمد. در قلمه های شهریور، بیشترین میزان ریشه زایی (70 درصد)، سطح ریشه و کاروتنوئید در قلمه های کشت مستقیم شده و آغشته شده به غلظت 5000 میلی گرم در لیتر iba در ترکیب با 10 گرم در لیتر k3 دیده شد. برای آزمایش تکثیر رویشی از ریزنمونه های تک گره حاوی جوانه جانبی، ضد عفونی نمونه-های بهار، پاییز و زمستان با کلرید جیوه و هیپوکلریت سدیم در غلظت ها و مدت زمان های مختلف برای آزمایش سترون سازی، محیط های کشت ms، wpm و dkw برای آزمایش استقرار و محیط های کشت ms و wpm در غلظت های مختلفی از سایتوکینین ها در ترکیب با نفتالین استیک اسید (naa) برای آزمایش شاخه زایی، مورد استفاده قرار گرفتند. بیشترین درصد ریشه زایی (45 درصد) و تعداد ریشه (5 عدد) در 30 دقیقه غوطه وری غلظت 500 میلی گرم در لیتر iba در محیط کشت vs 2/1 مشاهده شد.