نام پژوهشگر: شکرالله اصغری
سعیده هاشمیان صوفیان اسماعیل گلی کلانپا
بررسی تاثیر نوع کاربری اراضی بر خصوصیات خاک، از طریق ارزیابی تغییرات شاخص های کیفیت خاک امکان پذیر است. اینگونه مطالعات که با هدف ایجاد تعادل بین میزان تولید و حفظ و بهبود کیفیت منابع اراضی انجام می -گیرند، امکان شناسایی مدیریت های پایدار و به تبع آن پیشگیری از تخریب فزاینده خاک را فراهم می سازند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر برخی شاخص های کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در منطقه فندقلوی استان اردبیل در سه کاربری مجاور هم جنگل طبیعی، مرتع و زمین زراعی انجام گرفت. به این منظور، 30 نمونه خاک از افق سطحی (15-0 سانتی متری) از کاربری های مذکور (جمعآ 90 نمونه ) به صورت تصادفی برداشته شد. اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، کربن آلی، نیتروژن کل، پتاسیم و فسفرقابل استخراج، مقادیر شن، رس، سیلت، رطوبت اشباع، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، هدایت هیدرولیکی اشباع، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، تخلخل و تنفس میکروبی در نمونه های خاک مطابق روش های متداول اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد به ترتیب و به طور معنی دار (01/0p<) میانگین پارامترهای کربن آلی به میزان 66/62 و 66/48 درصد، نیتروژن کل به مقدار 08/76 و 17/52 درصد، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها 65/72 و 21/24 درصد، هدایت هیدرولیکی اشباع 38/59 و 57/28 درصد، تنفس 66/66 و 60 درصد، هدایت الکتریکی 72/14 و70/46 درصد، پتاسیم قابل استخراج 73/80 و 97/46 درصد، فسفر قابل استخراج 79/5 و 85/49، تخلخل کل 06/31 و 74/13 درصد در کاربری زراعی و مرتعی نسبت به جنگل کاهش ولی میانگین پارامترهای کربنات کلسیم معادل به مقدار 08/115 و 04/68 درصد، شن به مقدار 83/10 و 49/5 درصد و اسیدیته 49/20 و 90/18 درصد در کاربری زراعی و مرتعی نسبت به جنگل افزایش یافت. بیشترین همبستگی مثبت و معنی داربین کربن آلی با نیتروژن کل (**897/0r=) یافت شد. نتایج تجزیه فاکتورها نشان داد فاکتور 1، 2 و 3 در مجموع 638/70 درصد از کل واریانس را توجیه کردند و فاکتور اول بیش از 90 درصد واریانس را در شن توجیه کرد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، تغییر کاربری اراضی جنگلی به زراعی و مرتعی باعث کاهش کیفیت خاک در منطقه فندقلوی اردبیل گردید.