نام پژوهشگر: امید طبیب زاده قمصری
مایده السادات میرطلایی امید طبیب زاده قمصری
پژوهش حاضر به بررسی آماری اوزان شعر فارسی در دیوان های کلیات شمس تبریزی (فروزانفر، 1378)، رودکی (نفیسی، 1388)، خاقانی (سجادی، 1338) و بیدل دهلوی (سرورمولایی، 2007)می پردازد. اینکه چه اوزانی در چه زمانی و توسط کدام شاعر وارد فهرست اوزان شعر فارسی شده است اطلاعات ما را دربار? تحولات تاریخی زبان و ادبیات فارسی زیاد می کند. فاید? دیگر چنین تحقیقی این است که تحول اختیارات شاعری را در طول تاریخ آشکار می کند و از طریق مقایس? اختیارات جدید و قدیم، سیر تحولات صوری این زبان و شعر را آشکار می کند. از مهم ترین ویژگی های این کار این است که مطلع هر غزل را در برنام? اکسل مدخل کردیم و در مقابل آن اطلاعاتی چون شمار? غزل، وزن، نام سنتی و تقطیع جدید، ردیف و قافیه را ذکر کردیم. استفاده از برنام? اکسل این امکان را به ما می دهد که بتوانیم تعداد هر وزن، غزلیاتی را که به هر وزن سروده شده، انواع ردیف و قافیه و. را به سرعت و با دقت بسیار بالا محاسبه کنیم. هدف این پژوهش بررسی آماری اوزان شعر فارسی در قرون مختلف و نمایش اوزان پرکاربرد قصاید و قطعات رودکی، غزلیّات شمس، غزلیّات خاقانی و غزلیّات بیدل در نظری? تکرار فب و هله (2008)است. از مزایای این طرح می توان به تحلیل آماری اوزان و دستیابی به اوزان مطبوع هر قرن و تهی? فرهنگ دقیق اوزان شعر فارسی همراه با امکاناتی همانند روش جستجوی آسان، دستیابی آسان به اشعار سروده شده به وزنی خاص و طبقه بندی اوزان بر اساس عروض جدید و استفاده از این امکانات در آموزش وزن شعر فارسی به غیر فارسی زبانان بهره جست.
نجمه خاوری امید طبیب زاده قمصری
بر اساس نظریه معنی شناسی قالبی آنچه معنای یک واژه را قابل درک می کند پیش زمینه ای ساختار یافته از باورها و آداب و رسوم است. این دانش پیش زمینه ای همان چیزی است که فریم نت تحت عنوان قالب معنایی از آن یاد می کند با در نظر گرفتن ویژگی های خاص فریم نت به عنوان یک پایگاه واژگانی بزرگ و چند وجهی و عدم وجود چنین پایگاهی در زبان فارسی، هدف پژوهش حاضر توصیف و طبقه بندی افعال بسیط و مرکب پر کاربرد فارسی بر اساس رویکرد پروژه ی فریم نت بود. نوع تحقیق توسعه ای ترویجی بود که به توصیف و طبقه بندی افعال فارسی با استفاده از روش شناسی پروژه ی فریم نت، بر اساس رویکرد توسعه ای پرداخته شد. بدین صورت که، ابتدا افعال بسیط و مرکب پرکاربرد فارسی از مجموعه ی دو جلدی فرهنگ دبستانی استخراج و از میان این افعال، 100 واحد واژگانی به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند. سپس، با استفاده از فرهنگ دوزبانه ی فارسی- انگلیسی آریان پور معادل این افعال در زبان انگلیسی استخراج شدند. در ادامه واحدهای واژگانی فارسی در قالب های فرا خوانده شده توسط معادل های انگلیسی آن ها جای گذاری و طبقه بندی شدند. پس از مشخص شدن قالب ها، برای هر واحد واژگانی از میان جملات دربردارنده ی آن واحد که از کتاب های فارسی شش پایه ی دبستان استخراج شدند، حداکثر سه جمله انتخاب شد. انتخاب جملات به گونه ای بود که بیشترین تعداد و تنوع عناصر قالب را به نمایش بگذارند. بعد از انتخاب جملات با توجه به واحدهای واژگانی فعلی، برچسب های عنصر قالب، نقش دستوری و صورت دستوری به سازه های آن ها اختصاص یافت. ماحصل این پژوهش، در مجموع 100 واحد واژگانی است که در 66 قالب معنایی طبقه بندی شدند و با حدود 300 جمله ی حاشیه نویسی شده ی در بردارنده ی آن ها همراه هستند. یافته ها موید قابلیت قالب های معنایی فریم نت انگلیسی در طبقه بندی افعال فارسی می باشد همچنین می توان یک پیکره ی بزرگ از جملات فارسی را با استفاده از برچسب های معنایی و نحوی فریم نت برکلی حاشیه نویسی نمود. بنابراین ایجاد دادگانی مشابه فریم نت انگلیسی برای زبان فارسی ممکن می نماید.