نام پژوهشگر: رضا فرخ نژاد
سید عقیل حسینی سید محمد جواد موسوی
سازند فهلیان (نئوکومین-آپسین) با ضخامت بیش از 350 متر به طور عمده از سنگ های کربناته ساخته شده و از مخازن مهم هیدروکربوری گروه خامی در جنوب باختری ایران است. در این پژوهش سازند فهلیان در چاههای کوشک، آزادگان و جفیر در ناحیه دزفول شمالی مورد مطالعه قرار گرفته است. در فروافتادگی دزفول شمالی، مرز پایینی سازند فهلیان با سازند گرو پیوسته و مرز بالایی آن با سازند گدوان ناپیوسته می باشد. مطالعات پتروگرافی دقیق و بررسی نمودارهای ژئوفیزیکی سازند فهلیان در منطقه مورد مطالعه به شناسایی 4 کمربند رخساره ای اصلی پهنه جزر و مدی، لاگون، حاشیه پلاتفرم کربناته و دریای باز انجامید. تلفیق شواهد رسوب شناسی و تکتونیکی منجر شد تا محیط رسوبی سازند فهلیان در منطقه مورد مطالعه یک رمپ کربناته در نظر گرفته شود. از جمله فرایندهای دیاژنزی که از زمان رسوبگذاری تا مراحل تدفین عمیق سازند فهلیان را متاثر نموده اند، می توان به سیمانی شدن، دولومیتی شدن، استیلولیتی شدن، پیریتی شدن، نوشکلی، انحلال و میکرایتی شدن اشاره کرد که از بین آنها دولومیتی شدن و استیلولیتی شدن نقش دوگانه ای بر روی کیفیت مخزمی داشته اند. فرایندهای دیاژنزی سازند فهلیان در چهار محیط دیاژنیتیکی از قبیل فراتیک دریایی، فراتیک مخلوط، متئوریک و تدفینی رخ داده اند. محیط دیاژنزی تدفینی نیز با محصولات متنوع خود بیشترین بخش دیاژنز را به خود اختصاص می دهد. تخلخل های مشاهده شده در سازند فهلیان بیشتر شامل؛ تخلخل انحلالی، بین بلوری، درون دانه ای و شکستگی می باشند که در اکثر نمونه های مورد مطالعه به وسیله سیمانی شدن ثانویه مسدود شده اند.