نام پژوهشگر: محمد بخشوده بخشوده
خدیجه سیارپور منصور زیبایی
اطمینان به معنی حفظ در نوسانات آب دریافتی و یا کاهش احتمال دریافت کمتر، از هر مقدار دلخواه آب است. افزایش اطمینان در آب سطحی می تواند مقدار سرمایه در سرمایه گذاری را کاهش یا افزایش دهد. مسیر این تغییر خواه افزایش یا کاهش، بستگی به بهره وری آب دارد. تحت شرایط معمولی، انتظار می رود افزایش اطمینان در آب سطحی، مقدار کشت محصولات چند ساله و سود انتظاری مزرعه را افزایش دهد و تغییرات در توزیع آب سطحی می تواند مقدارعرضه آب مکمل را کاهش یا افزایش دهد. همچنین بهره وری نهایی آب به طور قطعی با استفاده تلفیقی از منابع آبی توسط کشاورزان، افزایش خواهد یافت. بنابراین ضروری است که از مدل های ریاضی جهت بررسی تأثیر افزایش اطمینان به آب دردسترس بر درآمد کشاورزان و الگوی کشت استفاده شود. در این راستا در مطالعه حاضر، ابتدا ارتباط میان سد و افزایش اطمینان به آب دردسترس بررسی شد. سپس اثر افزایش اطمینان به آب دردسترس بر درآمد زارعین و الگوی کشت با استفاده از برنامه-ریزی با محدودیت تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور مدل حداکثر سازی درآمد انتظاری جهت تعیین الگوی کشت بهینه، سود ناخالص انتظاری با و بدون حتمیت در سطح مزارع نماینده گروه های همگن بکار رفت. یک نمونه 200 بهره برداری برای مصاحبه و جمع آوری داده های لازم در سطح مزرعه در سال 1391 انتخاب گردید. مزارع نمونه با استفاه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده بدست آمد. نتایج نشان داد که افزایش اطمینان به آب دردسترس منجر به افزایش درآمد زارعین در مقایسه با شرایط کنونی می شود. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین افزایش در درآمد انتظاری بعنوان پیامد افزایش اطمینان به آب دردسترس، متوجه کشاورزانی است که از آب سطحی رودخانه استفاده می کنند. این گروه از کشاورزان کاهش شدیدی در درآمد انتظاری بعنوان پیامد خشکسالی در شرایط عدم اطمینان به آب دردسترس، عمدتاً به دلیل اینکه دسترسی آنها به آب به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، متحمل می شوند. همچنین نتایج نشان می دهد که حداقل افزایش در درآمد انتظاری بعنوان پیامد افزایش اطمینان در آب دردسترس، در گروه همگن از زارعینی است که از منابع آب تلفیقی زیرزمینی و سطحی استفاده می کنند. نهایتاً اینکه نتایج مطالعه حاضر می تواند به کشاورزان در انتخاب الگوی کشت، استراتژی و روش آبیاری به گونه ای که در آمد زارعین و شاخص های بهره وری آب بهینه گردند، کمک نمایند.