نام پژوهشگر: الهه کیهانی
فهیمه موسوی فرخنده بهجتی
زمینه و هدف :سرطان پستان بیش از 1/4(28درصد ) موارد سرطان زنان را تشکیل میدهد و عامل 15 درصد مرگ ومیر های ناشی از سرطان در زنان است. درپیدایش سرطان عوامل مختلفی درگیر می باشند وعلاوه بر مکانیسم های ژنتیکی ، مکانیسم های فرا ژنتیکی همچون اپی ژنتیک در آن نقش دارند. تغییرات اپی ژنتیک مانند متیلاسیون پروموتر و تغییر در ساختار کروماتین باعث خاموش شدن ومهار رونویسی ژنهای مختلف می شوند. dbc2یک ژن سرکوب کننده تومور است که در بازوی کوتاه کروموزوم شماره ی 8 قرار دارد.این ژن در 5/3 درصد از سرطانهای پستان حذف شده و بیان آن در نیمی از تومورهای پستان خاموش می شود. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت متیلاسیون ژن dbc2 در 40 زن مبتلا به سرطان پستانتک گیر و مقایسه آنها با 40 زن سالم می باشد. مواد و روشها:روش تشخیص متیلاسیون این ژن با تکنیک methylation specific pcr)msp ( انجام شد. نتایج :دربررسی وضعیت متیلاسیون مشاهده شد که در0 6 درصداز بیماران، ژن dbc2الگوی متیله مثبت داشته، در حالیکه در 40 درصد از بیماران الگوی متیله منفی دیده شد. همچنیندراکثریت افراد نرمال(75درصد) الگوی متیله منفیدیده شد وفقط در 25درصد از افراد نرمال الگوی متیله مثبت دیده شد. بحث و نتیجه گیری :تغییرات متیلاسیون غیر طبیعی ترجیحا در افراد بیمار دیده شد(p-value:0.01,odd ratio :2/143)این یافته ها پیشنهاد می کند که متیلاسیون غیر نرمال در پروموتور ژن dbc2 شاید مسئول بیان کاهش یافته ژن dbc2در سرطان پستان باشد.
رضا پژومند فرخنده بهجتی
سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان و دومین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته میشود.در میان انکوژنهای دخیل در سرطان پستان، ژنهای erbb1،myc، her2/neu و top2a مهمترین نقش را از لحاظ پاسخ به دارو و تعیین پیشآگهی دارا می باشند. از آنجاییکهفاکتورهای پیشآگهی دهنده کنونی پاسخگوی مناسبی برای تعیین رژیم درمانی مناسب و توضیح رفتار تومور این بیماران نمیباشد، تعیین پروفایل ژنهای تاثیرگذار در روند ایجاد و درمان این بیماری میتواند به مدیریت بهتر این بیماران کمک شایانی نماید.در این مطالعه از بافت تومور 81 بیمار مبتلا به سرطان پستان تکگیر اولیه و همچنین 30 بافت نرمال(برای نرمالیزه کردن نتایج) ،dna و rna استخراج گردید.برای تعیین تغییرات بیان و کپی این ژنها به ترتیب از روشهای rt-pcrوmlpaاستفاده گردید. به منظور بررسی اهمیت و نقش ژنهای مورد بررسی در سرطان پستان، وضعیت افزایش کپی و بیان این ژنها و ارتباط آن با فاکتورهای پیشآگهی دهنده در سرطان پستان مورد بررسی قرارگرفت. در بررسی ارتباط بین همراهی افزایش کپی و افزایش بیان این ژنها، ژن her2/neuبیشترین همراهی را نشان داد. در تمامی 23 بیمار با افزایش بیان این ژن افزایش کپی مشاهده گردید و تنها 3 بیمار با افزایش کپی این ژن، افزایش بیان نشان ندادند. همچنین به علت اهمیت این ژن و استاندارد طلایی بودن روش fish، بررسی ژن her2/neu به روشihc/fish انجام پذیرفت. برای دو گروه از بیماران آزمون fish انجام پذیرف؛ گروه اول (براساس پروتوکل انجمن پاتولوژی و انکولوژی آمریکا) بیمارانی با (مبهمihc 2+( و گروه دیگر بیمارانی (4 بیمار) با نتایج متناقض آزمون ihc با دو آزمون دیگر mlpa و rt-pcr. قابل توجه است که نتایج آزمون fish برای تمامی 4 بیمار نتایج دو آزمون mlpa و rt-pcr را تایید نمود و این روش ترکیبی ihc-fish نامیده شد. همراهی بین افزایش کپی و افزایش بیان ژن top2aنیز از لحاظ آماری معنی دار بود با این تفاوت که تعداد زیادی از بیماران بدون افزایش تعداد کپی، افزایش بیان این ژن را نشان دادند در دو ژن دیگر (erbb1 وmyc) هیچ ارتباط معنی داری بین افزایش کپی و بیان مشاهده نشد. در این بررسی همراهی معنی داری بین همزمانی افزایش کپی ژنهایher2/neu و top2aمشاهده گردید. بیشترین ارتباط با فاکتورهای پیشآگهی ضعیف در بین این ژنها مربوط بهژن her2/neuبود. افزایش کپی این ژن با وضعیت منفی گیرنده پروژستروژن، بالا بودن grade تومور و افزایش شاخص دانسیته عروقیmvd)) همراه بود، همچنین افزایش بیان این ژن با منفی بودن وضعیت پروژسترون و استروژن و همچنین بالا بودن stage و grade تومور همراهی داشت. نتایج مثبت ihc-fish برای این ژن علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، با وضعیت مثبت گره لنفاوی و سن زیر 50 سال نیز همراهی نشان داد. افزایش کپی ژن mycبا سن زیر 50 سال و افزایش شاخص پرولیفرسیون سلولی ارتباط داشت.همچنین افزایش کپی ژن top2a در بیماران با stage iii نسبت به stage i بیشتر مشاهده شد. افزایش بیان این دو ژن با هیچ شاخص بالینی پاتولوژی ارتباط معنی دار نشان نداد. افزایش همزمان کپی دو ژن myc-her2و افزایش بیان همزمان دو ژن her2 -top2a در بیماران با grade وiii) stage ) در مقایسه با بیماران با grade وstage i & ii)) بیشتر مشاهده شد همچنین افزایش همزمان بیان دو ژن her2 -top2a با بالا رفتن دانسیتهی عروقی نیز همراه بود. همزمانی افزایش کپی دو ژن erbb1-myc در بیماران با سایز تومور بالای 5 سانتی متر بیشتر مشاهده شد. افزایش همزمان بیان دو ژن erbb1-her2با بالا رفتن دانسیتهی عروقی در بیماران همراه بود. با توجه به بررسیهای انجام شده مشخص شد که علاوه بر اهمیت نقش ژن her2ژنهایmycو top2a در سطح dna دارای ارزش پیشآگهی دهنده میباشند. همچنین بررسی افزایش کپی و بیان همزمان این دو ژنبا ژنher2 از اهمیت بالایی در تعیین پیشآگهی بیمار برخوردار میباشد. با توجه به اهمیت ویژهی ژن her2(در تعیین پیشآگهی و تعیین رژیم درمانی مناسب) و نقاط ضعف بررسی این ژن در سطح پروتئین ((ihc لزوم بررسی این ژن با روشهای دیگر، در جهت تعیین وضعیت هرچه دقیقتر بیماران احساس میشود.
سپیده کدخدا الهه کیهانی
سرطان پستان در مردان بیماری نادری است که در حدود 1 درصد از همه موارد سرطان های مردان را به خود اختصاص می دهد.هدف این مطالعه بررسی وجود جهش ها در ژن brca2 (مهم ترین ژن در ایجاد سرطان پستان در مردان) و ارتباط آن ها با تومور مارکر های er، her-2 و ck5/6 می باشد.در این مطالعه 10 مرد ایرانی مبتلا به سرطان پستان بدون در نظر گرفتن زیر گروه بافت شناسی ، سن و سابقه خانوادگی انتخاب شدند. بلوک های پارافینه از مناطق تومورال برش گیری شدند و برش ها تحت رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی برای er، her-2 و ck5/6 قرار گرفتند. برای تایید نتایج ihc برای بافت هایی که نتیجه her-2 شان +2 ارزیابی شده بود تکنیک fish انجام گرفت. نمونه های خون بیماران تهیه و dna آن ها توسط روش salting out استخراج و کیفیت آن توسط دستگاه اسپکتروفتومتری ارزیابی گردید. پرایمرهای مناسب برای انجام pcr مخصوص ژن brca2 طراحی و نمونه های dna بیماران pcr و الکتروفورز گردید و توسط روش سنجر توالی یابی شد. یافته ها: نتیجه er در 2 نفر از بیماران و نتیجه مارکرهای ck5/6 و her-2 در تمام بیماران منفی گردید. تنها در یک بیمار جهش بی معنی در اگزون 25 ژن brca2 شناسایی گردید. نتیجه و بحث: با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه و بر اساس سایر مطالعات می توان این گونه استنباط کرد که اکثر موارد سرطان پستان در مردان در زیرگروه luminal a قرار می گیرد و ارتباطی بین جهش و مارکرها مشخص نشد.
مژگان عطایی کچویی فرخنده بهجتی
سرطان پستان شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در بین زنان در سراسر جهان و شایعترین نوع سرطان در بین زنان ایرانی است. از آنجایی که طبق شاخصهای بالینی وهیستولوژیکی موجود برای طبقه بندی سرطان پستان واستفاده از روشهای درمانی بر اساس این طبقه بندی تنها 60% زنان مبتلا می توانند فارغ از متاستاز برای مدت طولانی زنده بمانند، نیاز مبرمی برای طبقه بندی دقیق تر بیماران مبتلا بر اساس شاخصهای جدید می باشد که بتواند سیر پیشرفت بیماری را پیش بینی ومنجر به انتخاب پروتکل درمانی دقیق تر گردند. بنابر این استفاده از مارکرهای ژنتیکی در سطح تک ژنها (مانند انکوژنها وژنهای سرکوب کننده توموری) وکروموزومها می توانند به عنوان فاکتورهای مستقل پیش آگهی مطرح شوند وبه طبقه بندی دقیق تر سرطان پستان ودر نتیجه مدیریت بهتر بیماران بکار روند.هدف از این مطالعه گذشته نگر، بررسی نقش تعداد نسخه های کروموزوم 17 به عنوان یک شاخص پیش آگهی ژنتیکی در 30 زن ایرانی مبتلا به سرطان پستان تک گیر از نوع مجرایی تهاجمی، با استفاده از تکنیک اینترفاز fish بود. محدوده سنی بیماران 31 تا 65 سال بود.تعداد نسخه های کروموزوم 17 در ارتباط با شاخصهای بالینی-پاتولوژیکی و مارکرهای ایمونوهیستوشیمیایی ( er,pr,p53 سن و طول و وضعیت بقای بیماران) مورد بررسی قرار گرفت.تکنیک fish با استفاده از پروبهای سانترومریک کروموزوم 17 بر روی سلولهای اینترفازی بدست آمده از برشهای بلوک توموری پارافینه انجام گردید. بیش از 3000 سلول برای تعداد نسخه های کروموزوم 17 مورد ارزیابی قرار گرفت.آنیوزومی کروموزوم 17 در هر 30 نمونه بیمار در سطوح مختلف دیده شد. میزان کلی اختلال کروموزومی برابر 57.03% بود که در این میان هایپودیپلوئیدی بسیار شایعتر از هایپردیپلوئیدی بود(2.5 برابر). ارتباط معناداری بین میزان آنیوزومی کروموزوم 17 و مرحله بیماری مشاهده گردید(p<0.05 )بر اساس نتایج این مطالعه هایپودیپلوئیدی کروموزوم 17 همانند دیگر شاخصهای بالینی و پاتولوژیکی می تواند به عنوان یک فاکتور پیش آگهی مناسب در سرطان پستان مجرایی تهاجمی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
الهه مهدی پور حسین نجم آبادی
تالاسمی شایعترین بیماری تک ژنی در جهان بوده و به عنوان یک گروه هتروژن از اختلالات ارثی سنتز هموگلوبین که با فقدان و یا کاهش سنتز یک یا چند زنجیره گلوبین همراه هستند تعریف می شوند. سندرمهای تالاسمی با فراوانی بالایی در مناطقی از مدیترانه ، آسیای میانه ، هند و برمه و آسیای جنوب شرقی دیده می شوند. حدود 3درصد از جمعیت جهان (150 میلیون نفر) حامل ژنهای بتا-تالاسمی هستند. کشور ایران نیز از جمله کشورهای قرار گرفته بر روی کمربند تالاسمی در سطح جهان محسوب می شود. در حال حاضر حدود 25هزار بیمار مبتلا به تالاسمی درکشور وجود دارد . به طور کلی نتایج به دست آمده از طرحهای گوناگون که به منظور تعیین شیوع تالاسمی مینور در سطح کشور اجرا گردیده است نشان می دهد که شیوع تالاسمی مینور در ایران 4-2درصد است. تاکنون بیش از 200نوع جهش به عنوان عامل ایجاد کننده بتا-تالاسمی شناسایی شده است. اما در هر منطقه فقط تعداد محدودی از آنها وجود دارد. با توجه به اینکه تشخیص پیش از تولد اصلی ترین راه پیشگیری از بیماری بتا-تالاسمی محسوب می شود. بنابراین با شناخت جهش های موجود درسطح ایران و تعیین میزان پراکندگی آنها و دسترسی به فن آوری لازم جهت شناسایی این جهشها در بیماران و یا حاملین و از همه مهمتر در جنین هایی که پدر یا مادر آنها مبتلا هستند ، می توان کمک شایانی در جهت پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا نمود. با مطالعاتی که در دهه گذشته روی بیماران بتا-تالاسمی در کشور صورت گرفته است اکثر جهشهای شایع در ایران شناسایی شده اما همیشه در 10تا 30درصد موارد جهش بیماران و ناقلین به صورت ناشناخته باقی مانده است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش طراحی روش تشخیصی و بررسی بیماران از نظر هشت جهش نادر است .