به منظور ارزیابی تحمل شوری در ژنوتیپ های مختلف توتون و ارتباط آن ها با نشانگر های پروتئینی، تحقیقی در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 انجام شد. آزمایش روی 20 ژنوتیپ توتون به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و سه سطح تنش (شاهد، 105 و 210 میلی مولار کلرید سدیم) انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش تنش شوری منجر به افزایش در صد پروتئین کل و تأخیر در گلدهی و کاهش معنی دار در صفات مورفولوژیکی مورد مطالعه شد. میانگین اکثر صفات مورد ارزیابی نشان داد که از بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، ژنوتیپ های troborbon، sough carolina، florida 513 ، bergerac، r.c.n.2، comstak sponish، nc60 و p.b.d.6 در شوری 210 میلی مولار در گروه ژنوتیپ های متحمل قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه ی خوشه ای، ژنوتیپ های trumpf، p.b.d.6، nc60، comstak sponish و bergerac به طور مشترک در شوری 105 و 210 میلی مولار در گروه ژنوتیپ های متحمل بودند و ژنوتیپ های exil pri، virginia aurea، coker 55 و carolina در گروه ژنوتیپ های حساس بودند. نتایج حاصل از شاخص های تحمل به تنش نشان داد که در شوری 105 میلی مولار و 210 میلی مولار کلرید سدیم، ژنوتیپ های trumpf، carolinaو golden gift با داشتن میانگین بالا در گروه ژنوتیپ های متحمل و ژنوتیپ هایvirginia aurea ، coker 55 و tl1112 با داشتن میانگین پایین در گروه ژنوتیپ های حساس قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده برای تجزیه به عامل ها، ژنوتیپ های trumpf، troborbon، r.c.n.2، bergerac، p.b.d.6 و nc60 به عنوان بهترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. بر اساس تجزیه رگرسیون گام به گام پروتئین های محلول کل از برگ و صفات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک بیشترین ضریب تبیین تصحیح شده را نسبت به بقیه صفات داشت و نشانگر 6 در صورت تأیید توسط آزمون های آماری تکمیلی (fdr) می تواند به عنوان نشانگر مثبت در اهداف اصلاحی به کار رود.