در این تحقیق، به «بررسی مقایسه ای شاخص های سلامت روانی و تواناییهای شناختی در دو گروه پیشکسوتان فعال و غیرفعال در رشته بسکتبال» پرداخته شده و سوال اصلی تحقیق بدین ترتیب تدوین گردید که آیا بین شاخص های بهداشت روانی و توانایی های شناختی در پیشکسوتان فعال و غیرفعال رشته بسکتبال تفاوت وجود دارد؟ روش تحقیق حاضر، توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری را تمامی پیشکسوتان فعال و غیرفعال ورزش بسکتبال تشکیل می دهند که در حدود 197 نفر می باشند. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق حاضر، فُرم بازسازی شده پرسشنامه شخصیتی چندوجهی مینه سوتا-2 (mmpi-2rf) برای بررسی سلامت روانی و نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه (tsb-5) برای سنجش توانایی های شناختی می باشند که پس از اجرا، با استفاده از مدل آماری t دو گروه مستقل، به بررسی شاخص های سلامت روانی و تواناییهای شناختی در دو گروه پیشکسوت فعال و غیرفعال پرداخته شد. یافته های تحقیق نشان داد که «نارسایی هیجانی»، «هیجانات مثبت پایین»، «شکایات عصب شناختی»، «اجتناب اجتماعی» و «درون گرایی» در پیشکسوتان غیرفعال بیشتر از پیشکسوتان فعال می باشد؛ در حالیکه «شکایات جسمانی» و «حافظه فعال» در پیشکسوتان فعال بیشتر از پیشکسوتان غیرفعال می باشد. در نهایت، پیشنهاد می شود که در راستای افزایش روایی بیرونی، تحقیق حاضر در پیشکسوتان دیگر رشته های ورزشی نیز صورت گیرد تا بتوان به مقایسه پیشکسوتان رشته های مختلف پرداخت.