نام پژوهشگر: صفیه سهرابی
صفیه سهرابی علیرضا قایمی نیا
معناشناسی همزمانی براساس نسبتهای موجود در کلام واژگان مربوطه را تحلیل میکند نسبتهای راهگشا در معناشناسی محبت عبارتند از همنشینی، جانشینی، متقابل . با بررسی نظام همنشینی سه نوع همنشین برای حب مشخص شد همنشینهای توصیفی که این همنشینها دارای رابطه این همانی با حب هستند به بیان دیگر این نوع همنشینی بیانگر این است که هر کدام از فاکتورهای توصیف کننده حب در واقع خودش همان حب و ابراز حب است که در این بخش عطا و احسان و کرم دارای چنین رابطه ای با حب هستند که هر کدام بیانگر حب و در واقع بروز آنها نشانه ظهور حب است نوع دیگر همنشینهای تاثیر گذار هستند که فاکتورهایی در این بخش قرار میگیرند که بر روی حب تاثیر گذار باشند و خود شامل دو زیر مجموعه یکی به عنوان تاثیر گذار ایجادی و دیگری به عنوان تاثیر گذار تکمیل کننده است در حوزه تاثیر گزار ایجادی عواملی قرار گرفتند که بر روی حب تاثیر گذارند و این تاثیر گذاری از نوع ایجادی نیز هست به عبارت دیگر عوامل موجود در این بخش سبب ایجادی برای حب هستند که این گروه خود به دو گروه دیگر قابل تفکیک بود 1- شاخه تاثیر گذار رفتاری یا خارجی که این عامل در خارج به صورت رفتار ظهور دارد و به صورت رفتار خارجی سبب ایجاد حب میگرددکه شامل بشر، سخا، حسن خلق، صله رحم، جود،رفق، احسان هستند شاخه دیگر همنشینهای قلبی ( باطنی ) را تشکیل میدهد در این شاخه فاکتورهای که سبب ایجاد حب هستند در مرحله ابتدایی در خارج ظهور ندارند و در واقع مسئله باطنی و قلبی هستند که وقتی این عوامل در قلب و روح ساکن شود سبب ایجاد حب میگردد که شامل ود، حسن ظن،عقل هستند گروه دومی که برای عوامل تاثیر گذار در نظر گرفته شد حوزه تاثیر گذار تکمیلی است فاکتورهای این حوزه گاه ایجادکننده حب هستند و گاه در کنار عوامل دیگر نقش مکمل را ایفا میکنند به این گونه که به وسیله همراهی با عوامل دیگر تاثیر گذار در حب هستند که عبارتند از سخا ورفق، انصاف، رحمت و لطف، علم، تقوا، حسن تدبیر، عتاب عاقل، بشر،حب به خلیل، حقیقی بودن، اعتدال، مشفق ناصح . عامل دیگر در نظام همنشینی عامل تاثیر پذیر از حب است که مشتمل بر فاکتورهایی است که از حب تاثیر پذیر هستند نسبت دیگر در نظام معناشناسی بررسی جانشینهای واژه است آنچه در کتب لغت بیان شده است بیانگر این است که حب دارای حوزه جانشینی فراوانی است به عبارت دیگر واژه های زیادی وجود دارند که میتوانند در رابطه با حب رابطه جانشینی با آن برقرار کنند و جایگزین معنایی خوبی برای این واژه باشند که در جای خود توضیح داده شده است منتها مهم این است که مسئله اساسی در این پایان نامه کشف حوزه معنایی حب در کلام امام علی (ع) است بنابراین واژه هایی که لیاقت جانشینی برای حب راداشتند در روایات جستجوشد اما در کلام امام علی به ندرت این واژه ها به عنوان جانشین محبت یافت شد و یا اصلا یافت نشد و با توجه به اینکه موضوع پایان نامه بررسی معناشناختی واژه حب تنها در کلام امام علی بود لذا آوردن مویدهای روایی از سایر ائمه سبب میشد که گستره معنایی به سخنان سایر ائمه دلالت کند که این مسئله باعث دور شدن نویسنده از هدف وعنوان اصلی نوشته میشد چرا که هدف تشکیل حوزههای معنایی حب فقط و فقط در سخنان گرانقدر امام علی بود بنابراین در این بخش واژه هایی را که از لسان امیر المومنین به عنوان جانشین برای حب میتوانستیم منظور کنیم قرار داده شد در میان جانشینها واژه( ود ) بسیار به حب نزدیک است لذا بر روی آن واژه تمرکز بیشتری شده است و همنشینها و جانشینهای آن نیز بررسی گردیده است نسبت سوم در نظام معنایی مقابلها هستند که در میان عوامل بغض بسیار پررنگ است پس از کشف نظام همنشینها و جانشینها و مقابلها تحلیل ارزشی میدان معنایی حب صورت گرفت لذا میدان ارزشی حب به دو گروه تقسیم میشود میدان معنایی حب مدوح که شامل زیر مجموعه های میدان معنایی حب خدا نسبت به انسان و میدان معنایی محبت خدا با محوریت انسان میشود و گروه دیگر میدا ن معنایی حب مذموم را شامل میشود که در آن نیز کانون محبت مذموم و توسعه کانونی آن مورد بررسی قرار گرفت . کلیدواژه: محبت، ود، امام علی، میدان معنایی، همنشین، جانشین، مقابل