پایان نامه ی حاضر مطالعه ای تحلیلی از گفتمان کنترل در رمان "رنگین کمان جاذبه" اثر تامس پینچن میباشد. بدین منظور از آراء دومنتقد و فیلسوف برجسته، یورگن هابرماس و میشل فوکو، بهره جسته شده است. با استفاده از نظریات هابرماس در زمینه ی عقلانیت ارتباطی و تحلیل شرایطی که وی "شرایط ایده آل گفتمان" می نامد، رمان مورد بررسی قرارگرفته و نتایج بدست آمده بر پایه ی شواهد موجود در رمان نشان دهنده ی فقدان این شرایط است. از سوی دیگربا اعمال نظریه ی "گفتمان" فوکو بر رمان "رنگین کمان جاذبه" و بررسی ابعاد قدرت،رسانه، و تعلیم در اثرپینچن به این نتیجه رسیدیم که نظام حاکم در رمان از "راکت" به گفتمان قدرت استفاده کرده است. در فصل آخر با مقایسه ی مشاهدات به دست آمده به این نتیجه رسیدیم که در درجه اول فوکو معتقد به رفتار استراتژیک است در حالیکه هابرماس رفتاررا مشارکتی میداند و دوم اینکه این نظر فوکو ریشه در اعتقاد وی بر کنترل حقیقت از جانب قدرت دارد اما هابرماس رسیدن به حقیقت گفتمان را بخشی از فرایند ارزش گذاری گفتمان میداند. اما همانطور که در رمان نیز در سیر حرکت "راکت" دیده میشود، هر دو مدل بخشی از گفتمان میباشند و هیچ یک به تنهایی رخ نمیدهند.