نام پژوهشگر: رضا پژومند
رضا پژومند فرخنده بهجتی
سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان و دومین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته میشود.در میان انکوژنهای دخیل در سرطان پستان، ژنهای erbb1،myc، her2/neu و top2a مهمترین نقش را از لحاظ پاسخ به دارو و تعیین پیشآگهی دارا می باشند. از آنجاییکهفاکتورهای پیشآگهی دهنده کنونی پاسخگوی مناسبی برای تعیین رژیم درمانی مناسب و توضیح رفتار تومور این بیماران نمیباشد، تعیین پروفایل ژنهای تاثیرگذار در روند ایجاد و درمان این بیماری میتواند به مدیریت بهتر این بیماران کمک شایانی نماید.در این مطالعه از بافت تومور 81 بیمار مبتلا به سرطان پستان تکگیر اولیه و همچنین 30 بافت نرمال(برای نرمالیزه کردن نتایج) ،dna و rna استخراج گردید.برای تعیین تغییرات بیان و کپی این ژنها به ترتیب از روشهای rt-pcrوmlpaاستفاده گردید. به منظور بررسی اهمیت و نقش ژنهای مورد بررسی در سرطان پستان، وضعیت افزایش کپی و بیان این ژنها و ارتباط آن با فاکتورهای پیشآگهی دهنده در سرطان پستان مورد بررسی قرارگرفت. در بررسی ارتباط بین همراهی افزایش کپی و افزایش بیان این ژنها، ژن her2/neuبیشترین همراهی را نشان داد. در تمامی 23 بیمار با افزایش بیان این ژن افزایش کپی مشاهده گردید و تنها 3 بیمار با افزایش کپی این ژن، افزایش بیان نشان ندادند. همچنین به علت اهمیت این ژن و استاندارد طلایی بودن روش fish، بررسی ژن her2/neu به روشihc/fish انجام پذیرفت. برای دو گروه از بیماران آزمون fish انجام پذیرف؛ گروه اول (براساس پروتوکل انجمن پاتولوژی و انکولوژی آمریکا) بیمارانی با (مبهمihc 2+( و گروه دیگر بیمارانی (4 بیمار) با نتایج متناقض آزمون ihc با دو آزمون دیگر mlpa و rt-pcr. قابل توجه است که نتایج آزمون fish برای تمامی 4 بیمار نتایج دو آزمون mlpa و rt-pcr را تایید نمود و این روش ترکیبی ihc-fish نامیده شد. همراهی بین افزایش کپی و افزایش بیان ژن top2aنیز از لحاظ آماری معنی دار بود با این تفاوت که تعداد زیادی از بیماران بدون افزایش تعداد کپی، افزایش بیان این ژن را نشان دادند در دو ژن دیگر (erbb1 وmyc) هیچ ارتباط معنی داری بین افزایش کپی و بیان مشاهده نشد. در این بررسی همراهی معنی داری بین همزمانی افزایش کپی ژنهایher2/neu و top2aمشاهده گردید. بیشترین ارتباط با فاکتورهای پیشآگهی ضعیف در بین این ژنها مربوط بهژن her2/neuبود. افزایش کپی این ژن با وضعیت منفی گیرنده پروژستروژن، بالا بودن grade تومور و افزایش شاخص دانسیته عروقیmvd)) همراه بود، همچنین افزایش بیان این ژن با منفی بودن وضعیت پروژسترون و استروژن و همچنین بالا بودن stage و grade تومور همراهی داشت. نتایج مثبت ihc-fish برای این ژن علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، با وضعیت مثبت گره لنفاوی و سن زیر 50 سال نیز همراهی نشان داد. افزایش کپی ژن mycبا سن زیر 50 سال و افزایش شاخص پرولیفرسیون سلولی ارتباط داشت.همچنین افزایش کپی ژن top2a در بیماران با stage iii نسبت به stage i بیشتر مشاهده شد. افزایش بیان این دو ژن با هیچ شاخص بالینی پاتولوژی ارتباط معنی دار نشان نداد. افزایش همزمان کپی دو ژن myc-her2و افزایش بیان همزمان دو ژن her2 -top2a در بیماران با grade وiii) stage ) در مقایسه با بیماران با grade وstage i & ii)) بیشتر مشاهده شد همچنین افزایش همزمان بیان دو ژن her2 -top2a با بالا رفتن دانسیتهی عروقی نیز همراه بود. همزمانی افزایش کپی دو ژن erbb1-myc در بیماران با سایز تومور بالای 5 سانتی متر بیشتر مشاهده شد. افزایش همزمان بیان دو ژن erbb1-her2با بالا رفتن دانسیتهی عروقی در بیماران همراه بود. با توجه به بررسیهای انجام شده مشخص شد که علاوه بر اهمیت نقش ژن her2ژنهایmycو top2a در سطح dna دارای ارزش پیشآگهی دهنده میباشند. همچنین بررسی افزایش کپی و بیان همزمان این دو ژنبا ژنher2 از اهمیت بالایی در تعیین پیشآگهی بیمار برخوردار میباشد. با توجه به اهمیت ویژهی ژن her2(در تعیین پیشآگهی و تعیین رژیم درمانی مناسب) و نقاط ضعف بررسی این ژن در سطح پروتئین ((ihc لزوم بررسی این ژن با روشهای دیگر، در جهت تعیین وضعیت هرچه دقیقتر بیماران احساس میشود.