نام پژوهشگر: شیوا سعیدی
شیوا سعیدی حبیب اله حمزه زرقانی
گیاهان جالیزی (cucurbitaceae)، مخصوصاً طالبی و خربزه نقش مهمی در زراعت صیفی کشور و درآمد ملی دارند. یکی از مهم ترین و خسارت زاترین بیماری های این گیاهان، بیماری پژمردگی آوندی خربزه و طالبی ناشی از fusarium oxysporum f.sp. melonis (fom) می-باشد. با توجه به ناکارآمدی مبارزه شیمیایی و اندک بودن منابع مقاومت در ارقام الیت، استفاده از میکروارگانیسم ها به منظور القاء واکنش های دفاعی گیاه و حفاظت از گیاهان روش مناسب تری برای کنترل این بیماری است. این پژوهش به منظور بررسی امکان القاء مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی در ارقام cucumis melo با استفاده از جدایه های غیر بیماریزا و ناپرآزار fusarium oxysporum انجام شد. همچنین، تغییرات میزان فعالیت برخی آنزیم-های مرتبط با دفاع در آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار در اتاقک کشت با دمای ثابت 25 درجه سانتیگراد انجام شد. در این پژوهش از fusarium oxysporum f.sp. melonis race 1.2 (mt13-3a) ، به عنوان عامل بیمارگر و از سه جدایه غیر بیماری زای f. oxysporum شامل nonpath1، nonpath5 و 2ma4-5a در دو رقم خربزه مشهدی و طالبی شهد شیراز و نیز نژادهای صفر و 2 بیمارگر برای خربزه مشهدی و نژاد 1 بیمارگر (i-17) برای طالبی شهد شیراز به عنوان نژاد ناپرآزار، جهت بررسی اثر القاء کنندگی آنها استفاده شد. مایه زنی با عامل بیمارگر و غیر بیمارگر به روش فرو بردن در سوسپانسیون اسپور و با نسبت 1:1 و به طور هم زمان و با فاصله زمانی دو روز انجام شد. در آزمایش دیگری نمونه هایی از ریشه جهت سنجش میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم های پراکسیداز (pod)، سوپراکسید دیسموتاز (sod)، کیتیناز و فنیل آلانین آمونیالیاز (pal) تهیه و اندازه گیری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده های مربوط به شاخص های بیماری و برخی شاخص های مرفومتریک و فیزیولوژیک گیاه نشان داد که همه جدایه های غیر بیمارگر مورد بررسی توانستند شدت بیماری پژمردگی آوندی ناشی از f. oxysporum f.sp. melonis race1.2 را به طور معنی دار و به میزان قابل توجهی کاهش و طول عمر گیاهان و طول دوره کمون را افزایش دهند و به عبارتی دیگر وقوع بیماری را به تاخیر اندازند. گیاهان تیمار شده با این جدایه ها وزن تر، وزن خشک، سطح برگ، تعداد برگ و ارتفاع ساقه بیشتری نسبت به گیاهان کنترل مثبت داشتند به علاوه این جدایه ها به طور معنی داری فعالیت آنزیم های مزبور را در بافت ریشه گیاه افزایش دادند که نشان دهنده القاء واکنش دفاعی گیاه می باشد.