چکیده: نقشه فرش معمولاً بر اساس طرحی مشخص و معین شکل می یابد که تا حدود زیادی تعیین کننده ارزش نهایی فرش است. اساسی ترین عناصر طراحی سنتی فرش، اسلیمی و ختایی است و هر یک از آن ها ضمن آنکه دارای انواع و اقسامی هستند، از اصول و مقررات خاص برخوردارند. تبریز یکی از قطبهای با اهمیت ایران در زمینه قالی بافی می باشد که با مقایسه وضعیت طراحی قالی معاصر تبریز با دوران گذشته، با عواملی مواجه می شویم که نادیده گرفتن مبانی، مفاهیم و اصول ثابت طراحی سنتی و نزول کیفیت در اجرا و نیز ساختار هندسی و نسبت های طراحی سنتی قالی تا حد از دست رفتن اصالت می گردد. فقدان قالب و ساختار هندسی در طرح ها و نقوش قالی، تناسب و زیبایی طرح های امروزی را مورد سوال قرار داده است. از ابعاد فرش گرفته تا فضا های حاشیه، لچک، ترنج و حتی خرده نقش های ختایی و اسلیمی از یک نسبت هندسی برخوردارند. چنان که این نسبت ها رعایت نشود، زیبایی آن کاسته خواهد شد. بررسی برخی آثار نشان داد که آشنایی حوزه طراحان قالی با نسبت ها و هندسه نقوش طراحی سنتی، سطحی و ضعیف است؛ و با اینکه اکثر قالی های موجود در بازار، از فاصله دور، نمایی خوب و زیبایی داشتند اما این نمای زیبا ناشی از تعدد رنگ در مجموعه طرح آن قالی بود. تعدد رنگ برای جبران و پوشش دادن ضعف های مربوط به طراحی است که همزمان با نزول کیفی طراحی افزایش بی رویه می یابد. این تحقیق از نوع کاربردی-توسعه ای می باشد که جمع آوری اطلاعات اکثراً به صورت میدانی بوده و در مواردی نیز از منابع کتابخانه ای استفاده شده و تجزیه و تحلیل نیز توصیفی و کیفی است. در بررسی های میدانی فرش معاصر تبریز نگارنده به این نتیجه رسید که اصول و مبانی طراحی قالی در تبریز تا حدود زیادی رعایت نمی شود، و طراحان قالی تبریز یا به علت عدم آگاهی از اصول و مبانی طراحی قالی و یا پایبند نبودن به آن، قالی هایی را تولید می کنند که جنبه رقابت و ذوق آزمایی پیدا کرده است و نوآوری هایی که شده نمایانگر سلیقه زمان است.