نام پژوهشگر: مینو حسینی مهر
مینو حسینی مهر احمدرضا بهرامی
سرطان پروستات دومین سرطان شایع در مردان جهان بوده و 19% از کل موارد ابتلا به سرطان در کشورهای در حال توسعه مربوط به این بدخیمی می باشد. افزایش بیان آنزیم 15-لیپوکسیژناز-1 (15-lox-1) در تومورهای پروستات گزارش شده است. مطالعات نشان می دهند که سطوح بیان 15-lox-1 با درجه گلیسون در ارتباط می باشد به گونه ای که درجه گلیسون بالاتر، معادل بیان بیشتر 15-lox-1 است. کومارین ها ترکیباتی هستند که اغلب جزء متابولیت های ثانویه در گیاهان سبز، قارچ ها و باکتری ها می باشند. برخی از مشتقات کومارینی با داشتن اثر مهاری بر آنزیم 15-lox-1، فعالیت ضد سرطانی دارند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات سمیت سلولی و ضد سرطانی ترکیب سنتزی8-farnesyloxycoumarin (8f) در سلول های سرطان پروستات می باشد. در این مطالعه بررسی فعالیت آنزیمی 15-lox-1 به روش اسپکتروفتومتری، حاکی از بیان بالای این آنزیم در سلول های pc-3 بود و لذا این رده سلولی برای بررسی های بعدی انتخاب شد. علاوه براین تأثیر ترکیب 8f بر میزان فعالیت آنزیمی در این سلول ها نیز با همین روش مورد سنجش قرار گرفت. سلول های pc-3 و رده سلولی hff3 به عنوان سلول های طبیعی، در بازه های زمانی 24، 48 و 72 ساعت با غلظت های افزایشی از ترکیب 8f (از 3 تا (µg)/ml 50) برای انجام آزمون mtt تیمار شدند. نتایج با نمونه کنترل حاوی محلول معادل dmso، کنترل تیمار نشده و سلول های تیمار شده با ترکیب 4-mmpb (مهارکننده اختصاصی 15-lox-1) به عنوان کنترل مثبت مقایسه گردید. برای بررسی وضعیت کروماتین و هسته سلول، پس از تیمار با این ترکیب، رنگ آمیزی dapi و جهت تعیین میزان آسیب وارد شده به dna، آزمون comet انجام شد. در نهایت وضعیت چرخه سلولی نیز پس از تیمار با 8f، با کمک رنگ آمیزی pi مورد بررسی قرار گرفت. نتایج اسپکتروفتومتری کاهش فعالیت آنزیم 15-lox-1 را پس از تیمار سلول های pc-3 با 8f نشان داد. مقادیر ic50 این ترکیب در آزمون mtt معادل 35، 15، و (µg)/ml 14(95/48، 40/92 و mµ 38/192) به ترتیب بعد از 24، 48 و72 ساعت تیمار محاسبه گردید. این ترکیب فاقد اثرات سمیت سلولی بر روی سلول های طبیعی hff3 بود. نتایج رنگ آمیزی dapi نشان دهنده قطعه قطعه شدن هسته و متراکم شدن کروماتین در 47% از سلول ها بود. آزمون comet نیز میزان آسیب dna را در سلول های تیمار شده با 8f، 52% برآورد نمود. از طرف دیگر نتایج رنگ آمیزی pi تجمع 71% از سلول ها در فاز g1 و در نتیجه توقف چرخه سلولی در این فاز را نشان می داد. بر این اساس می توان گفت ترکیب 8f با مهار آنزیم 15-lox-1 در سلول های pc-3، توقف چرخه سلولی در فاز g1 و احتمالاً القای آپوپتوز، دارای اثرات ضد سرطانی در این سلول ها می باشد. تعیین مکانیسم دقیق مهار رشد سلولی و پروتئین های دخیل در عملکرد این ترکیب به مطالعات بیشتری نیاز دارد.