مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس یا (ام. اس) یک بیماری خود ایمنی پیشرونده و مزمن سیستم عصب مرکز ی است که مغز و نخاع را درگیر می کند و به وسیله ی تخریب غلاف میلین سلول های عصبی و تشکیل جوشگاه مشخص شده باعث ایجاد اختلال در هدایت جریان های عصبی والکتریکی می شود. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششی pnf بر تعادل ایستا و پویای زنان و مردان مبتلا به مولتیپلاسکلروزیس بود. روش بررسی: جامعه آماری این پژوهش شامل مردان و زنان 55-20 سال مراجعه کننده به انجمن ام اس استان اصفهان بودند که پس از معاینه ی پزشک متخصص مغز و اعصاب و پس از اخذ رضایت نامه و تعیین میزان اختلال های نورولوژیک و ناتوانی های جسمانی بیماران برای قرار گرفتن در پروتکل ورزشی بطور در دسترس انتخاب و با استفاده از روش تصادفی (قرعه کشی) در دو گروه کنترل و تجربی آقایان، شامل گروه های کنترل (15n=) و تجربی (15n=) و خانم ها شامل، گروه های کنترل (20n=) و تجربی (20n=) قرار گرفتند. بعد از انجام پیش آزمون، گروه های تجربی به مدت 8 هفته و هر هفته 3 جلسه به انجام تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششی pnf پرداختند، در حالی که گروه های کنترل فقط پیگیری شدند. برای اندازه گیری تعادل ایستا از تست شار پندرومبرگ و تعادل پویا نیز با استفاده از تست زمان برخاستن و رفتن اندازه گیری شد. به منظور بررسی فرضیه مطرح شده در مورد اثر تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششیpnf بر روی تعادل ایستا (با چشم باز و چشم بسته) و تعادل پویا در آقایان و خانم ها از مدل تحلیل کواریانس با اثر ثابت استفاده شده است. نتایج: آزمودنی ها دارای میانگین سنی 15-9±9-38 سال، معیار ناتوانی edss?6، وزن 27/9±12/71 کیلوگرم و قد 07/5±45/169 سانتی متر بودند. در این مطالعه مشخص شد که تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششی pnf بر روی تعادل ایستای آقایان تاثیر معناداری داشته است و منجر به بهبود وضعیت آن ها در حفظ تعادل ایستا شده است. همچنین، بین هشت هفته تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششی pnf بر روی تعادل ایستا و پویای مردان و زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس تقریباً اختلاف معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده موید تاثیر معنادار تمرینات ترکیبی مقاومتی فزاینده و کششی pnfدر تعادل ایستا با چشمان باز و همین طور تعادل پویا می باشد، ولی در مورد تعادل، تعادل ایستا با چشمان بسته بهبودی معنادار نبود.