نام پژوهشگر: اسد الله بابایی فرد
نادر دادایی دیگه سرا روح الله صیادی نژاد
انسان موجودی اجتماعی است و به ناچار مهم ترین مسئله ی زندگی اجتماعی او ارتباط با هم نوعانش است و برای این امر نیاز به ابزاری دارد که عمده ترین ابزار انسان برای ارتباط با هم نوع خود، زبان است. زبان وسیله ی بیان تفکر و اندیشه و انتقال آن به دیگری است. زبان با ویژگی های ارتباطی و پیام رسانی پدیده ای اجتماعی است که تحت تأثیر عوامل مختلف متحوّل می شود. زبان رمز هویت ملی، محور فرهنگ، ابزار ارتباطات و حامل اندیشه های انسانی است. زبان عربی به عنوان زبان قرآن کریم برای ما مسلمانان از درجه ی ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است. این زبان با یکّه تازی-های خود در قرون گذشته به خصوص بعد از ظهور اسلام نقش مهمی در تشکیل و انتشار فرهنگ و تمدن اسلامی داشته است. همزمان با نشر اسلام در اقصی نقاط جهان به خصوص ایران، زبان عربی به عنوان زبان دین و حکومت مطرح شد. اما با آغاز عصر جهانی شدن، سرعت تغییر و تحول زبان عربی چشمگیر سده است. زبان فصیح عربی در عصر جهانی شدن با چالش های داخلی و خارجی متعددی مواجه شده است. این چالش ها در داخل کشورهای عربی با رواج فزاینده ای از لهجه ها و زبانهای عامیانه و ارج نهادن به زبانهای بیگانه مخصوصا زبان انگلیسی و در خارج با تهاجم فرهنگی غرب و تحمیل زبان انگلیسی بر عربان، رخ نمایانده است. آمریکا و رژیم صهیونیستی با در اختیار داشتن رسانه ها و فناوریهای نوین، هجمه ی فرهنگی خود را علیه کشورهای اسلامی آغاز نموده اند. آنان با رواج زبان انگلیسی و گویش های عربی در اینترنت و ماهواره و دیگر رسانه های ارتباطی در پی آنند تا فرزندان عرب با زبان فصیح عربی که همان زبان قرآن کریم و احادیث رسول امین(ص) است، بیگانه شوند تا از یک سو زبان و فرهنگ انگلیسی را بر جوانان عرب تحمیل نمایند و از سوی دیگر، فرزندان عرب و امت بزرگ اسلامی را از دست یافتن و فهم منابع اصیل اسلامی که به زبان فصیح عربی نگاشته شده باز دارند. درنتیجه آنان هویت عربی-اسلامی خود را از دست داده و به سوی فرهنگ منحط و بی بند و بار غرب، گرایش پیدا کنند. در این تحقیق با بررسی زبان گفتاری و نوشتاری عربی در رسانه ها و فناوریهای نوین و نهادهای رسمی و غیر رسمی کشورهای عربی این نتیجه حاصل شده است که زبان فصیح عربی با هجمه ی زبان انگلیسی و رواج لهجه ها و گویش های عربی در عصر جهانی شدن دستخوش تغییراتی شده است. برای مراقبت از ارکان زبان فصیح عربی و جلوگیری از تحول آن باید با ارائه ی راهکارهایی بنیان های زبانی نهادها و سازمانهای تعلیم و تربیت را تقویت نمود و از رسانه ها و فناوریهای نوین در جهت حفظ و گسترش زبان فصیح عربی بهره برد.
مرتضی بارانی اسد الله بابایی فرد
جامعه ایرانی هم اکنون در تلاطم تعارض و هم¬نشینی سنت و مدرنیته قرار دارد. وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران طی سده¬های اخیر تحولات و تغییرات خرد و کلانی را به خود دیده است، که در این میان باید به دو عامل اصلی اشاره کرد. دولت¬های مرکزی، صاحبان قدرت دینی، فرهنگی و اجتماعی داخلی از یک¬سو بر فرهنگی و جامعه نفوذ داشتند. و همچنین تاثیر دولت¬های خارجی، قدرت صنعت فرهنگ جهانی (و یا چند جهانی)، اقتصاد و رسانه از سوی دیگر فرهنگ و جامعه ایرانی را به سمت منافع و خواسته¬های¬شان هدایت و یا جذب کردند. در میان اتفاقات تاریخی سده اخیر، برخی به¬صورت ناگهانی و برخی به صورت تدریجی فرهنگ ایرانی را تغییر دادند. این تغییرات در موارد بسیاری به دلیل عدم پذیرش از سوی طیفی از جامعه و یا عدم مطابقت با ویژگی¬های فرهنگی کشورمان باعث بروز مسائل فرهنگی و اجتماعی شد. اشتغال زنان، شهرنشینی، فرار مغزها، تکوّن هویت ایرانی و فردگرایی از جمله مهم¬ترین مسایل اجتماعی و فرهنگی درخور توجه در این زمینه می¬باشد. ایران اکنون در دوره گذار قرار دارد و ساختارهای سنتی به¬صورت تدریجی جای خود را به ساختارهای مدرن و جهانی می¬دهند. در این میان هم با از بین رفتن و یا تضعیف شدن ساختارهای سنتی و هم با ورود مفاهیم و الگوهای فرهنگی مدرنیته، شاهد پدیده فردگرایی در سطح جامعه هستیم. در تحقیق حاضر این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت که آیا هر دو جنبه الگوهای فرهنگی مدرنیته و تغییرات فرهنگی داخلی بر این پدیده تاثیرگذارند یا خیر. همچنین با شناسایی مهم¬ترین ابعاد این پدیده تاثیر هرکدام از آن¬ها مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. واژه فردگرایی معادل کلمه (individualism) می¬باشد که از ریشه کلمه¬ لاتین (individuus) به معنای جدا کردن و تقسیم شدن گرفته شده است که در واقع این مفهوم به معنای غیرقابل تفکیک¬ترین عنصر انسانی (فرد) می¬باشد (رحمت¬پور، 1300: 97). مفهوم فردگرایی در واقع زاده دنیای مدرن و مطرح شده بعد از دوره رنسانس است. مفهوم جهانی شدن که کمتر از ده سال رواج بسیاری یافته، در معانی متفاوتی بیان شده است که رایج ترین آن¬ها گسترش بی¬سابقه الگوهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای پیشرفته صنعتی در جهان است. از جمله این الگوها، الگوی فردگرایی است (بهروان و علیزاده، 1387، 2). همچنین واژه فردگرایی دارای دو معنای عام است، که غالبا از آن¬ها به¬عنوان فردگرایی مثبت و منفی تلقی می شود. بعد مثبت فردگرایی به¬عنوان استقلال فردی، اتکا به خویشتن (کیویستو، 1378: 19) و جستجوی نفع فردی در راستای نفع جمعی می¬باشد. بنابراین این تعریف با مفهوم خودخواهی و فردگرایی خودمدارانه متفاوت است و از ویژگی¬های توسعه یافتگی محسوب می¬شود (جوادی یگانه و هاشمی، 1387، 146 - 145). در واقع فردگرایی مثبت از نتایج زندگی مدرن و جامعه دموکراتیک می¬باشد.