نام پژوهشگر: اعظم خسروی زرندی
اعظم خسروی زرندی محمد رکوعی
چند قلوزایی یکی از مهمترین صفات اقتصادی در پرورش گوسفند و بز می باشد، که علاوه بر تأثیر پذیری از ژن های کوچک اثر، تحت تأثیر ژن های با اثر بزرگ نیز می باشد. در دهه های اخیر مشخص گردیده که سه عضو متعلق به خانواده فاکتورهای رشد با منشأ اووسیتی به نامهایgdf9 وbmp15 و alk6 برای رشد فولیکولی و تخمک ریزی ضروری هستند. خانواده فاکتور های رشد با منشأ اووسیتی (tgf-?) از مهمترین فاکتورهای رشد تخمدانی می باشند. در این پژوهش خونگیری به طور تصادفی از تعداد 50 رأس بز مرخز انجام و سپس استخراج dna با استفاده از روش نمکی بهینه یافته صورت گرفت. واکنش زنجیره ای پلیمراز جهت تکثیر قطعه 862 جفت بازی از اگزون 2 ژن bmp15 و قطعه 995 جفت بازی از اگزون 2 ژن gdf9 انجام شد. محصولات pcr پس از هضم توسط آنزیم hinf? برای ژن bmp15 و gdf9 با استفاده از ژل آگارز 3 درصد الکتروفورز و بر اساس الگوی باندی حیوانات برای دو جایگاه تعیین ژنوتیپ گردیدند. در جایگاه bmp15 فراوانی آلل های b و b به ترتیب 96/0 و 04/0 برآورد گردید و فراوانی ژنوتیپ های bb، bb و bb در جایگاه فوق به ترتیب 94/0، 04/0 و 02/0 مشاهده گردید. همچنین، جایگاه gdf9 چندشکلی خوبی نشان داد، به نحوی که فراوانی آلل های a و a به ترتیب 68/0 و 32/0 و متناسب با آن فراوانی ژنوتیپ های aa، aa و aa به ترتیب 60/0، 16/0 و 24/0 مشاهده گردید. آنالیز آماری نتایج بدست آمده نشان داد، که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های هتروزیگوت و هموزیگوت غالب در دو جایگاه gdf9 و bmp15 با وزن 4 ماهگی وجود دارد، اما اختلافی بین میانگین وزن ژنوتیپ های هتروزیگوت و هموزیگوت مغلوب مشاهده نگردید. همچنین نتایج بررسی ارتباط ژنوتیپ های جایگاه های ژنی بر صفت دوقلوزایی نشان داد، که ژنوتیپ های جایگاهgdf9 بر صفت دوقلوزایی معنی دار نمی باشد، اما اثر ژنوتیپ های جایگاه bmp15 و همچنین، هاپلوتیپ های bmp15 وgdf9 بر میزان دوقلوزایی معنی دار هستند. با توجه به نتایج بدست آمده در این مطالعه می توان نتیجه گرفت، هر چند ژن gdf9 در نژاد بز مرخز چندشکلی بالایی داشت، اما به صورت انفرادی دوقلوزایی را تحت تأثیر قرار نداد، جایگاه bmp15 با اینکه تنوع پایینی نشان داد، اما نقش مهمی در میزان دوقلوزایی ایفا نمود. ترکیب هاپلوتیپ های دو جایگاه نقش بارزی در میزان دوقلوزایی داشت. لذا اطلاعات آن در برنامه های انتخاب سودمند بوده و می تواند در صورت انتخاب جهش های مفید در طی سال های آینده تأثیر زیادی در افزایش دوقلوزایی در بز مرخز داشته باشد.