نام پژوهشگر: سمیرا نبی

فن شناسی و آسیب شناسی جامهری های با الیاف فلزی منسوب به دوره قاجار موزه مقدم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای کاربردی 1392
  سمیرا نبی   صمد سامانیان

یکی از ارکان مهم هنر ایران، در طول تاریخ هنر نساجی می باشد، نساجی هم به عنوان هنر و هم صنعت در شکل گیری و بسط تمدن ایران نقش بسزایی داشته است. یکی از آثاری که می-توان جلوه هنرایرانی-اسلامی را در آن مشاهده نمود جامهری می باشد. جامهری ها اشیاء کوچک پاکتی شکل بوده، که جهت نگهداری مهرنماز کاربرد داشته اند. تاریخ پیدایش این آثار مشخص نیست ولی طبق بررسی های انجام شده به نظر می رسد که از دوره صفوی به بعد بیشتر مورد استفاده قرار می گرفتند. هدف اصلی این پایان نامه، شناسایی الیاف به کار رفته در ساخت و تزیین جامهری ها و همچنین شناخت آسیب های وارده بر آن ها می باشد. انجام این پایان نامه مبتنی بر روش های توصیفی- تحلیلی و سپس استفاده از روش های آزمایشگاهی و همچنین مطالعات تاریخی است. جامهری های مورد مطالعه از جنس پارچه با تزیینات رودوزی از نوع سرمه دوزی، نقده دوزی و گلابتون دوزی می باشند که جهت شناسایی الیاف فلزی از آزمایش دستگاهی sem-eds با جستجوگر bse، se، جهت شناسایی رنگینه ی پارچه ها از ftir-atr و همچنین از میکروسکوپ متالوگرافی با فیلتر پلاریزان جهت شناسایی نوع خوردگی الیاف فلزی، استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمایشات و بررسی های انجام شده بر روی سه نمونه جامهری مورد مطالعه، نشان می دهد که الیاف سرمه از جنس مس با روکش نقره و الیاف نقده و گلابتون از جنس نقره با روکش طلا و همچنین نقره آلیاژ شده با مس می باشد. الیاف پارچه های زری به کار رفته در جامهری ها از ابریشم و الیاف پارچه مخمل از جنس ابریشم و سلولز تشخیص داده شد.