چکیده: از نظر نگارنده بخش مهم حیات جنگل مرحله نخست قیام و پیش از انقلاب اکتبر 1917.م و زمانی است که هنوز بلشویک ها وارد این نهضت نشده و این مرحله از قیام بیشتر سبقه ملی و مذهبی دارد و از ویژگی های آن عدم اتکاء به کشور روس و عدم مداخله این کشور در امورات جنگل است. پایان نامه حاضر به چهار بخش تقسیم شده در بخش نخست با کنکاش بر اوضاع سیاسیایران به ویژه شکست اصلاحات، اوضاع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گیلان قبل از آغاز نهضت و تأثیرگذاری آن بر روند شکل گیری نهضت جنگل، چکونگی شکل گیری اتحاد اسلام، بررسی اختلافات و اصطکاک های موجود میان دکتر حشمت و احسان الله خان با میرزا کوچک خان و در نهایت به تحلیل و نوع تعامل حکومت مرکزی با نهضت به اتمام می رسد. بخش دوم به طبقات اجتماعی عصر قاجار اشاره شده و به تحلیل تیپ شناسی نیروهای جنگل کشیده شده است. بخش سوم با پیشینه حاج احمد و نحوه و دلایل پیوستن وی به نهضت و نوع تعاملات و تعارضات این دو شخصیت (حاج احمد و میرزا) پرداخت شده است. بخش چهارم اوضاع داخلی نهضت پس از تغییرات جهانی و عوامل موثر برگسست روابط حاج احمد با میرزا می پردازد. هدف پژوهش حاضر،نقش حاج احمد کسمائی در نهضت جنگل و بررسی موردی اختلافات با میرزا با تکیه بر بازسازی وقایع تاریخی و اوضاع داخلی نهضت جنگل است تا بتوان درک صحیح و درستی از وقایع مورد نظر و اعمال افراد فراهم آید.