چکیده فارسی دیابت یک اختلال متابولیکی است که بر تمام بدن از جمله دستگاه تناسلی ماده تأثیر می گذارد و از عوامل موثر در ناباروری می باشد. متفورمین از داروهای رایج کنترل قندخون بیماران دیابتی است. هدف این پایان نامه، مطالعه اثر دیابت (و درمان آن با متفورمین) بر دستگاه تناسلی ماده بود که به این منظور، بررسی تغییرات هیستومورفولوژیکی و هیستوشیمیایی تخمدان و نیز مطالعات ایمونوهیستوشیمیایی ماکروفاژهای تخمدانی و فوق ریزبینی فولیکول های تخمدانی در رتهای بالغ دیابتی و درمان شده با متفورمین متعاقب ایجاد دیابت تجربی انجام گرفت. تعداد 36 سر رت ماد بالغ نژاد sprague-dawley (210-170گرم) در سه گروه (کنترل، دیابتی و دیابتی درمان شده با متفورمین) مطالعه شدند. در گروه های دوم و سوم، رتها با تزریق mg/kg45 استرپتوزوتوسین دیابتی و در گروه سوم با mg/kg/day100 متفورمین منوهیدروکلراید تیمارشدند. از مطالعات انجام شده، این نتایج بدست آمد: در گروه دیابتی، سطح گلوکز خون بطور معنی داری در مقایسه با گروه های کنترل و درمان شده با متفورمین افزایش یافته بود (05/0>p). ازطرفی، در رت های دیابتی درمان نشده، متوسط وزن بدن و هورمون های محور هیپوفیز- گناد، در مقایسه با گروه کنترل بطور معنی داری کاهش یافته بود (05/0>p). اگرچه در رت های دیابتی درمان شده با متفورمین کاهش معنی داری در متوسط وزن بدن وجود داشت، کاهش سطح هورمون های محور هیپوفیز- گناد، بشدت رت های درمان نشده نبود و فقط سطح پروژسترون کاهش معنی داری (05/0>p) را نسبت به گروه کنترل نشان می داد. بررسی نسبت تعداد فولیکول های آترتیک به کل تعداد فولیکول های شمارش شده در هریک از دسته های اندازه ای، نشان داد که درصد فولیکول های آترتیک در بین دو گروه کنترل و دیابتی در هیچیک از دسته ها دارای اختلاف معنی دار نمی باشد؛ اگرچه در دسته های فولیکولی200-101، 300-201 و 400-301 و بالای 400 میکرومتر، افزایش نسبت تعداد فولیکول های آترتیک به کل تعداد فولیکول های شمارش شده در گروه های دیابتی و درمان شده با متفورمین در مقایسه با گروه کنترل مشاهده گردید. از منظر هیستوشیمیایی، در گروه های دیابتی و دیابتی درمان شده با متفورمین در مقایسه با گروه کنترل، واکنش oil-red-o، sudan black و pas ضعیفتر ولی واکنش آلکالین فسفاتاز قویتر بود. در بررسی ایمنوهیستوشیمیایی، مقایسه آماری تعداد سلول های cd163+ و cd4+ بین گروه های سه گانه در فولیکول های سالم پره آنترال و آنترال، استرومای تخمدانی اطراف آنها، فولیکول های آترتیک و اجسام زرد، نشانگر عدم وجود اختلافات آماری معنی دار بود. در مطالعه فوق ریزبینی، کاهش در ضخامت پرده شفاف و کاهش در میانگین تعداد میکروویلی های درون واحد سطح آن، در گروه دیابتی معنی دار (بترتیب 01/0>p و 001/0>p) و در گروه دیابتی درمان شده با متفورمین بترتیب معنی دار (05/0>p) و غیرمعنی دار بود. اندامکهای سیتوپلاسم اووسیت در گروه دیابتی درمان شده با متفورمین نسبت به گروه دیابتی به تعداد بیشتر و با اشکال طبیعی و یا نزدیک به طبیعی ملاحظه شد. کاهش تعداد و بالونی شدن کریستاهای میتوکندریها از بارزترین تغییرات اندامکی در اووسیت در گروه دیابتی بودند. تغییرات ایجادشده در سلولهای گرانولوزای فولیکولهای تخمدانی رت های گروه دیابتی در مقایسه با گروه کنترل شامل کوچک و چروکیده شدن سلول گرانولوزا، کوچک شدن، بی نظمی شکلی و کاهش فعالیت هسته سلول (بیشترشدن کروماتین هتروکروماتیک)، کاهش تعداد و ظهور اشکال غیرطبیعی اندامکهای سیتوپلاسم سلول، تجمع قطرات لیپیدی در سیتوپلاسم، ازهم گسیختگی سلولهای تاج شعاعی و فاصله گرفتن آنها از پرده شفاف بود. کاهش تعداد و هموژن شدن میتوکندریها، بالونی شدن کریستاهای برخی از میتوکندریها، تورم شبکه های آندوپلاسمی صاف و دانه دار از بارزترین تغییرات اندامکی در سلولهای گرانولوزای گروه دیابتی بودند. با جمع بندی تمامی نتایج بدست آمده، می توان بیان داشت که بین دیابت تجربی و اختلالات دستگاه تناسلی ماده ارتباط وجود دارد و درمان با متفورمین، بطور نسبی عوارض دیابت را بهبود می بخشد.

نیکوتین از ترکیبات سیگار، و از عوامل اصلی اختلال عملکردی در ارگان های مختلف بدن به حساب می آید. نیکوتین ترکیبی آلکالوئیدی است که از نظر داروشناسی یک محرک است، و نیز اصلی ترین عامل اعتیاد به سیگار به شمار می آید. تاثیرات نیکوتین بر دستگاه تناسلی نر و باروری شناخته شده است. بومادران با گل های سفید،(a.millefolium)، گیاه خودرو است، که جزو گیاهان دارویی دسته بندی می گردد، و دارای ویژگی های آنتی اکسیدانتی و ضد انعقادی می باشد. این مطالعه به منظور ارزیابی توانایی عصاره الکلی بومادران، در برابر تاثیرات زیان بار ناشی از مصرف نیکوتین در دو دز متفاوت، در بافت بیضه، صورت پذیرفت. بدین منظور، 25 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار، پس از دوره ی 15 روزه سازگاری با محیط، به طور تصادفی به 5 گروه تقسیم گردیدند. دو گروه (گروه 1 و گروه 3)، نیکوتین را به ترتیب در دز های mg/kg-bw 2/0 و 4/0 روزانه به صورت تزریق داخل صفاقی دریافت نمودند. گروه های (2 و 4) علاوه بر دریافت نیکوتین در دزهای به ترتیب mg/kg-bw 2/0 و 4/0 ، به صورت داخل صفاقی، عصاره ی الکلی بومادران را نیز به میزانmg/kg-bw120 روزانه و به صورت گاواژ دریافت نمودند. طول مدت درمان 48 روز تعیین گردید، و گروهی نیز به عنوان کنترل در نظر گرفته شد. 24 ساعت پس از آخرین درمان، پس از اخذ نمونه های سرمی، تمام حیوانات با گاز co2آسان کشی و سپس کالبدگشایی گردیدند. ابتدا بیضه ها اخذ و توزین گردید. پس از ارزیابی پارامترهای خصوصیات اسپرم، بیضه ها پس از طی مراحل ثبوت، تهیه مقطع و رنگ آمیزی های مختلف، از نظر تغییرات مورفولوژِیک، مورفومتریک، شاخص اسپرماتوژنز و میزان بافتی چربی و کربوهیدرات ها، مورد بررسی قرار گرفتند. مقادیر سرمی تستوسترون، lh، fsh، ldh، sod وtaocمورد ارزیابی قرار گرفت. از سویی میزان mda، no و ttmبافت بیضه، اندازه گیری گردید. گروه های 1 و 3 کاهش معنی دار (05/0 p<) در وزن بدن و وزن بیضه ها، tdi، پارامتر های استریولوژیک (قطر لوله های منی ساز، ارتفاع اپیتلیوم لوله های منی ساز، ضخامت کپسول بیضه، تعداد سلول های لیدیک و سلول های رده ی اسپرماتوژنز)، را نشان دادند. در این دو گروه تغییرات ساختاری در بافت بیضه، مانند پرخونی عروق بافت بیضه، ادم بافتی و حفره دار شدن اپیتلیوم، به همراه افزایش معنی دار ضخامت اپیتلیوم مشاهده گردید. تجویز نیکوتین در دزهای mg/kg-bw 2/0 و 4/0، به شکل معنی دار، سبب کاهش مقادیر سرمیfsh، lh، sod،taoc و تستوسترون و افزایش مقادیر سرمی ldhگردید. همچنین در این گروه ها کاهش میزان ttmو افزایش مقادیر mdaو noدر بافت بیضه مشاهده گردید.در حالیکه مصرف همزمان عصاره ی الکلی بومادران به همراه دو دز یاد شده ی نیکوتین، سبب تاثیر مثبت و بهبود معنی دار پارامتر های ذکر شده، گردید. از یافته های این مطالعه ی چنین بر می آید که نیکوتین به واسطه ی اعمال مختلف مانند تاثیرات اکسیدانتی، سبب تخریب و آسیب بافت بیضه می گردد، و عصاره ی الکلی بومادران تاثیرات مثبت خود را با مهار آسیب استرس اکسیداتیو، در جهت بهبود آثار زیان بار نیکوتین برروی ناباروری ایفا می نماید.

چکیده پایان نامه ی شماره 661-2 ک کارشناسی ارشد بافت شناسی دامپزشکی، دانشگاه ارومیه سال تحصیلی: 1392-1391 عنوان پایان نامه: مطالعه تغییرات ناشی از اثرات تخریبی نیکوتین بر ساختار بافت شناسی فولیکول های تخمدان و اثر محافظتی عصاره الکلی گیاه بومادران در موش صحرایی نگارنده: فاطمه بالازاده کوچه نیکوتین آلکالوئیدی (شبه قلیا) از برگ های خشک شده گیاه تنباکو است که از طریق مصرف سیگار مورد استفاده میلیون ها نفر در سراسر جهان می باشد. مصرف نیکوتین هم در زنان و هم در مردان با ایجاد اختلالات باروری همراه است که مسمومیت تولیدمثلی را در انسان و حیوانات آزمایشگاهی موجب می گردد. بومادران گیاه دارویی می باشد که به سبب دارا بودن ویژگی های دارویی متعدد از جمله خواص آنتی اکسیدانتی مورد توجه بسیار قرار گرفته اند. این مطالعه به منظور ارزیابی کارایی عصاره های الکلی گل گیاه بومادران که دارای فعالیت آنتی اکسیدانتی می باشند، به عنوان ترکیبات محافظ در برابر مسمومیت تخمدان ناشی از سم نیکوتین در موش های صحرایی صورت پذیرفت. برای انجام این مطالعه تعداد 25 سر موش صحرایی ماده نژاد ویستار با میانگین وزنی 96/7±55/178 گرم متعاقب یک هفته سازگاری با شرایط محیطی جدید به صورت تصادفی به پنج گروه پنج سری تقسیم شدند. دو گروه از موش ها سم نیکوتین را به میزان 2/.و 4/. میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی روزانه به مدت 25 روز دریافت کردند. .دو گروه از گروههای فوق، عصاره های الکلی گل گیاه بومادران را متعاقب نیکوتین روزانه به میزان 2/1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی پس از تجویز سم نیکوتین دریافت می نمودند. گروه کنترل نیز در نظر گرفته شد. 24 ساعت پس از آخرین تیمار و متعاقب اخذ نمونه های خون، تمامی موش های صحرایی موجود درپنج گروه ذکر شده آسان کشی و کالبد گشایی شدند و تخمدان ها جدا سازی گردیدند. سپس تغییرات مورفولوژیک و مورفومتریک، شاخص های فولیکوژنز، میزان کربوهیدرات ها و چربی ها و نیز فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز و در مقاطع بافتی تهیه شده از بافت تخمدان مورد ارزیابی قرار گرفتند. علاوه بر این موارد، مقادیر سرمی استرادیول، لاکتات دهیدروژناز (ldh)، و نیزمیزان مالون دی آلدئید(mda)، نیتریت تام (no)و ظرفیت آنتی اکسیدانتی تام(taoc)بافت تخمدان اندازه گیری گردید. گروهی از موش های صحرایی که تنها سم نیکوتین را دریافت کرده بودند کاهش معنی داری در وزن بدن، تخمدان ها ، شاخص های فولیکوژنز به همراه تغییرات مورفولوژیک و هیستومورفومتریک در بافت تخمدان شامل پرخونی عروق خونی، نفوذ سلول های ایمنی، تجمع مایعات ناشی از ادم بافتی در بافت همبند بینابینی را نشان دادند. سلول های گرانولوزا و لایه های تک داخلی ، اووسیت و اووپلاسم اووسیت و مایع فولیکولی در فولیکولهای آترتیک در موش های تحت درمان با سم نیکوتین واکنش ضعیفی نسبت به رنگ آمیزی pas، واکنش بالایی نسبت به رنگ آمیزی های سودان بلک – ب، اویل- رد- او و آلکالین فسفاتاز و نیز افزایش معنی داری را در میزان آپوپتوز نشان دادند. علاوه بر این، تجویز سم نیکوتین کاهش معنی داری در تعداد فولیکولهای سالم و در عین حال افزایش معنی داری در میزان فولیکولهای آترتیک و کیستیک را موجب گردید. همچنین درمان با سم نیکوتین به شکل غیرمعنی داری موجب کاهش مقادیر سرمی هورموناسترادیول و افزایش سطوح سرمی لاکتات دهیدروژناز (ldh)،در کنار کاهش میزان ظرفیت آنتی اکسیدانتی تام و افزایش مقادیر مالون دی آلدئید و نیتریت تامبافت تخمدان گشت. حال آنکه درمان همزمان با عصاره های آبی گل گیاه بومادران بهبود قابل ملاحظه ای را در پارامتر های مذکور سبب گردید. یافته های به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که سم نیکوتین به واسطه اعمال استرس اکسیداتیو می تواند موجبات آسیب بافت تخمدان را فراهم آورد، در حالی که عصاره های آبی گل گیاه بومادران به سبب دارا بودن قابلیت مهار رادیکال های آزاد و فرآیند های اکسیداتیو می توانند به گونه ای موثر در برابر واکنشهای ناخواسته ناشی از این دارو نقش حفاظتی را ایفا کنند.

نیکوتین از ترکیبات سیگار و از عوامل اصلی اختلال عملکردی در ارگان های مختلف بدن به حساب می آید. یک ترکیب آلکالوئیدی است که از نظر داروشناسی یک محرک محسوب می گردد و اصلی ترین عامل اعتیاد به سیگار نیز به شمار می آید که باعث القائ آپوپتوز در سلول اسپرم می شود. تاثیرات نیکوتین بر دستگاه تناسلی نر و باروری شناخته شده است. بومادران با گل های سفید، (a. millefolium)، یک گیاه خودرو است، که جزو گیاهان دارویی دسته بندی می گردد، و دارای آنتی اکسیدانت های ویژه و ضد انعقادی می باشد. این مطالعه به منظور ارزیابی توانایی عصاره الکلی بومادران، در برابر تاثیرات زیانبار ناشی از مصرف نیکوتین در دو دز متفاوت، برروی اسپرم، صورت پذیرفت. بدین منظور 30 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار، پس از دوره ی 20 روزه سازگاری با محیط، به طور تصادفی به 6 گروه تقسیم گردیدند. دو گروه (گروه 1 و گروه 3)، نیکوتین را به ترتیب در دزهایmg/kg-bw 2/0 و4/0 روزانه به صورت تزریق داخل صفاقی دریافت نمودند. گروه های (2 و 4) علاوه بر دریافت نیکوتین در دزهای به ترتیب mg/kg-bw 2/0 و 4/0 به صورت داخل صفاقی، عصار? الکلی بومادران را نیز به میزان mg/kg-bw 120روزانه به صورت گاواژ دریافت نمودند. طول مدت درمان 48 روز تعیین گردید و گروهی نیز به عنوان کنترل در نظر گرفته شد. 24 ساعت پس از آخرین تیمار تمام حیوانات بوسیله co2 بیهوش و قطع نخاع (آسان-کشی) شدند سپس دم اپیدیدیم از بیضه جدا نموده و از حفره شکم خارج گردید، بلافاصله با تمیزساختن بافتهای اطراف آن درون ویال حاوی یک میلی لیتر محیط کشت اسپرم (mr1ecm)که دمای 37درجه داشت قرار داده شد و به مدت 20 دقیقه در انکوباتور باقی ماند. در نهایت سوپانسیون حاوی اسپرم با استفاده از محیط کشت به نسبت 1به20 رقیق گردید. پس از ارزیابی پارامترهای خصوصیات اسپرم و رنگ آمیزی ائوزین و نگروزین جهت ارزیابی اسپرم مرده و غیر طبیعی، و رنگ آمیزی آنکسین v از نظر ارزیابی میزان آپوپتوز سلولهای اسپرم، شمارش اسپرم، ارزیابی درصد اسپرم های زنده، میزان تحرک آن و تراتوزواسپرمیا مورد بررسی قرار گرفتند.