نام پژوهشگر: گلاله برنا
گلاله برنا منصوره اعظم آزاده
جامعه و فرهنگ کردستان ایران در خلال یک دهه اخیر تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی ژرفی را از سر گذرانده است . برخی از این تغییر و تحولات از الگوی حاکم بر تغییرات در جامعهی ایران پیروی میکند، حال آنکه بخش عمده آن محصول شرایط و موقعیت خاص کردستان ایران است. برای نمونه، مناطق مرزی نظیر شهرستان مریوان به دلیل موقعیت جغرافیایی و سیاسی ـ اقتصادی خاص درگیر رشد اقتصادی فزآینده و بحرانهای فرهنگی خاص ناشی از آن شده است؛ به گونهای که شکل جدیدی از سبک زندگی در این شهر بویژه در رابطه با زنان آغاز شده و پیوسته در حال گسترش است. بر این اساس، مطالعه حاضر با نگاهی کیفی- کمی و کاربرد روش ترکیبیِ متوالیِ اکتشافی به عنوان روش غالب و کاربرد روش اتنوگرافی به طور خاص در بخش کیفی و نیز کاربرد روش پیمایشی در بخش کمیِ تحقیق درصدد است به منابع و مجاری، فرآیند و پیامدهای تغییرات در سبک زندگی زنان با تاثر از پدیده تجارت مرزی توجه نماید. برای گردآوری دادهها، از چند روش مشاهده مشارکتی، مطالعات اسنادی و مصاحبه ساختنیافته و نیز ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در بخش کیفی با 53 نمونه از زنان و دختران مریوانی مصاحبه شده و دادههای گردآوری شده سپس از طریق روش نظریه زمینهای در قالب چند تم عمده و بنیادین طبقهبندی، تحلیل و مستندسازی شده اند. در بخش کمی نیز با استفاده از نرم افزار spss به توصیف و تحلیل داده های گردآوری شده ازطریق پرسشنامه و سپس آزمون فرضیات، سنجش همبستگی، تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر پرداخته شده است. یافتههای تحقیق در بخش کیفی حکایت از گسترش فزآینده تغییرات در ابعاد گوناگون سبک زندگی مشارکتکنندهها دارد که در اکثر موارد با ساختار فرهنگی عام و سنتی شهر مریوان در تضادی بنیادین و همهجانبه است. از این میان، شش مقوله چالشهای ساختاری، بسط تعاملات فرامنطقهای، توسعه قارچگونه تجارت مرزی، تناقضات توسعه، رسانه ارتباطی و منابع ایماژی به عنوان "شرایط"، شش مقوله سیاست رهاییبخش، خودنمایی طبقه نوکیسه، فراغتمندی نوین، بازیافت بدنی، دگردیسی منابع هویتی و چندگانگی انگیزه مصرف به عنوان "تعامل" و سه مقوله تعارضات هویت، گسستهای روانتنی و باژگونگی ارزشی به عنوان "پیامد"های مسئله مورد تحقیق انتخاب شدند که تمامی آنان ذیل مقوله هسته یعنی "جهانزیست سیال" قرار گرفتهاند. و در بخش کمی نیز یافته های تحقیق نشان داد که سه فرضیه میزان دگرگونی در منابع هویت بخش، میزان مصرف تظاهری و میزان سرمایه فرهنگی، تایید شدند.اما فرضیه سرمایه اقتصادی و تاثیرش بر تغییرات سبک زندگی رد شد. کلیدواژهها: سبک زندگی، روش ترکیبی متوالی، زنان، جهانزیست سیال، شهرستان مریوان،تجارت مرزی