آزادی در لغت به معنی رهایی،نفی اجبار و در اصطلاح فقدان منع و جلوگیری است.آزادی از دیدگاه قرآن و اسلام عبارت است از رها شدن از بردگی و اطاعت غیر خدا و بهره برداری مطلوب از آنچه خداوند مباح کرده است. آزادی اندیشه و بیان به این معنی است که مانعی برای پیشروی فکر و ابراز عقاید و افشای اندیشه ها نباشد.بدیهی است اسلام به عنوان مکتبی جهان شمول که هدفش سعادت انسان است دستوراتی برای آزادی اندیشه و بیان آن داده است. از دید اسلام و قرآن،انسان در اندیشه خود آزاد است و تا زمانی که این اندیشه را مطرح نکند،مانعی بر آن وجود ندارد،اما در بیان اندیشه خود با محدودیت هایی رو به رو خواهد شد که در این پژوهش این محدودیت ها به دو دسته محدودیت های اجتماعی و سیاسی و محدودیت های اخلاقی تقسیم شده است. علاوه بر محدودیت هایی که اسلام برای بیان اندیشه قرار داده است،موانعی نیز در این راه وجود دارد که عبارتند از:تقلید از گذشتگان،جهل،ظن و گمان و نبود روحیه حقیقت گرایی،غفلت، هوای نفس،سلطه اربابان قدرت و تکبر. در نهایت آزادی اندیشه و بیان آن از دیدگاه قرآن،در جامعه آثاری دارد.مهمترین این آثار مشخص شدن حقیقت و رشد ایمان می باشد و نتایج عدم آزادی اندیشه و بیان آن در جامعه سقوط به مرتبه حیوانیت، گمراهی،از بین رفتن موازین اخلاقی و احاطه زشتی ها و پلیدی ها است.