hemesa یا emesa که امروزه حِمص نامیده می شود یکی از شهرهای مهم شام به شمار می رود، شهر حمص با قدمت سه هزار ساله، از لحاظ موقعیت جغرافیایی و اقلیمی یا نظام سیاسی در طول تاریخ مورد توجه حکومت های مختلف اسلامی و مرکز تجمع افراد و قبایل مختلف بوده است. چنانچه به فاصله کمی پس از فتوحات اسلامی از قلمرو امپراطوری بیزانس جدا شد و ضمیمه قلمرو اسلام گشت. به دلیل اهمیت فوق الذکر، همواره مورد توجه مورخان، جغرافیدانان، و دیگر نویسندگان مسلمان قرار داشته است. در میان اخبار و روایت های مربوط به این خطه از جهان اسلام، گزارش های مربوط به تاریخ سیاسی و اجتماعی آن از جایگاهی ویژه برخوردار است. زیرا ساکنان حمص، سهم موثری در بهره برداری و پیش برد دستاوردهای تمدنی و فرهنگی تمدن اسلامی داشتند و نیز در ادوار مختلف تاریخی در مدیریت نظامی، اداری، مالی و قضایی حضوری فعال داشته اند. لذا این رساله با روش توصیفی و تحلیلی، پس از مروری بر سیمای کلی جغرافیای شام و شهر حمص کوشید، با تکیه بر منابع تاریخی و جغرافیایی؛ تاریخ سیاسی و اجتماعی شهر حمص را در چهار قرن اول اسلامی مورد بررسی قرار دهد، با این تأکید که در تاریخ اجتماعی حمص، به ترکیب نژادی، نظام اقتصادی، طبقات اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.