نام پژوهشگر: ساناز ایمانیان
ساناز ایمانیان محسن یزدانیان
سوسک توتون، lasioderma serricorne، یکی از مهمترین آفات محصولات انباری در سراسر جهان به ویژه مناطق گرمسیر میباشد. برای کنترل این آفت در انبارها، از سموم تدخینی مرسوم استفاده می شود. کاربرد این گونه سموم علاوه بر ایجاد مشکلات بهداشتی برای مجریان عملیات تدخین، آثار سوء زیستمحیطی را نیز در پی دارد. امروزه محققان برای یافتن جایگزینی برای سموم شیمیایی پرخطر، به بررسی مواد زیست منشا مانند اسانسها و عصارههای گیاهان روی آوردهاند. در تحقیق حاضر، سمیت تنفسی شش فرمولاسیون دارویی حاوی اسانسهای گیاهانی که خاصیت حشرهکشی آن ها پیش تر مورد تایید قرار گرفته است (به نام های تجاری منتول، گاسترولیت، توسیوین، فِنِلین، رزماری و مایکودرم)، روی سوسک توتون مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انجام آزمایشهای مقدماتی تعیین دز، برای هر یک از فرمولاسیونها پنج غلظت نهایی تعیین شد. آزمایشهای زیست سنجی برای هر یک از غلظتها در پنج تکرار به همراه یک تیمار شاهد انجام شدند. نتایج نشان دادند که این فرمولاسیون ها همانند اسانس ها و عصاره های گیاهی مشابه خود دارای اثر حشره کشی خوبی بودند. از میان شش فرمولاسیون دارویی، منتول با lc50 برابر با 93/784 میکرولیتر بر لیتر هوا کمترین تاثیر و مایکودرم و رزماری با lc50 های به ترتیب برابر با 29/275 و 35/277 میکرولیتر بر لیتر هوا بیشترین تاثیر را روی حشرات کامل سوسک توتون دارا بودند. فنلین با lc50 برابر با 78/289 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از مایکودرم و رزماری قرار گرفت. توسیوین و گاسترولیت نیز با lc50 های به ترتیب برابر با 43/329 و 43/333 میکرولیتر بر لیتر هوا در مقایسه با مایکودرم، رزماری و فنلین اثر حشره کشی کم تری داشتند. نتایج بررسی حاضر، پتانسیل خوب این فرمولاسیون های دارویی را در کنترل سوسک توتون و احتمالا سایر آفات انباری نشان دادند. تهیه ی فرمولاسیون های حشره کش از اسانس های گیاهی می تواند با افزایش کارایی این اسانس ها، گامی در جهت رسیدن به این هدف باشد. واژههای کلیدی: سوسک توتون، lasioderma serricorne، فرمولاسیونهای دارویی، سمیت تنفسی.