مروری بر نقش زنان در طول تاریخ مکتوب ایران نشان می دهد که همیشه زنان، جویای مشارکت و فعّالیت سیاسی و اجتماعی بوده اند. نمونه های این فعّالیت ها را با ورق زدن صفحه های کتاب تاریخ کشورمان می توان یافت؛ چراکه بررسی و تحلیل میزان سهم و نقش زنان ایرانی در وقایع و رویدادهای سیاسی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دوره های مختلف تاریخ، یکی از مهم ترین مباحث و مسائل جامعه شناسی تاریخی است. از این رو، رساله ی حاضر از یک سو درصدد است تا به بررسی زمینه های اجتماعی و سیاسی جامعه ی ایران از دوران فتحعلی شاه قاجار تا پایان عصر پهلوی دوم، که باعث ورود زنان از عرصه ی خصوصی به عرصه ی عمومی شد بپردازد؛ و از سوی دیگر، سیر مشارکت سیاسی زنان را با تأکید بر نمایندگی مجلس شورای ملّی مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. در این پژوهش با توجه به جنبه ی تاریخی مسئله و هدف پژوهش، از روش تحقیق کیفی با تأکید بر تکنیک تاریخی و بررسی اسناد و اطّلاعات درجه ی اول و دوم استفاده شده است تا به پرسش اصلی رساله؛ مبنی بر «زمینه های اجتماعی ـ سیاسی حضور زنان در مجالس 21 تا 24 مشروطه بر چه مناسباتی استوار است؟» پاسخ داده شود. طبق این پژوهش با وجود تمام موانع و کاستی ها در امر حضور زنان در عرصه ی سیاسی و اجتماعی، می توان این طور نتیجه گرفت که از زمان مشروطه بسترهایی، هرچند ناقص، برای حضور زنان در این عرصه ها ایجاد شد. ورود مدرنیزم به ایران، حضور تأثیرگذار زنان در جنبش مشروطه که با حمایت روحانیون در آن زمان باعث خروج آنها از خانه و تبدیلشان به نیروهای فعّال در جامعه شد، اقدامات اصلاحی رضاشاه در زمینه ی تأسیس مدارس و قراردادن زنان در موقعیت شناخت و آگاهی از مسائل، به خصوص مسائل مربوط به جنسیت خود، و ادامه ی این روند در دوره ی محمدرضاشاه و فعّالیت زنان در انجمن ها و نشریات، آگاهی یافتن از نیازهایشان به حضور در عرصه ی سیاسی و مشارکت در امر سیاسی و قانون گذاری، همه و همه زمینه ساز حضور زنان برای اولین بار در مجلس شورای ملّی بود. مطالعه و بررسی این مسئله، علاوه بر کمک به تکمیل دانسته ها و اطّلاعات علاقمندان و دانش پژوهان، به ارائه ی تصویری گویا و روشن از جایگاه و نقش این بخش قابل ملاحظه و مهم از اجتماع نیز منجر می شود.