نام پژوهشگر: سعیده عباس زاده

بررسی فرآیندهای تفسیری و معنایی مبتنی بر جنسیت در انتخاب کنش اخلاقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1392
  سعیده عباس زاده   زهره خسروی

هدف اصلی این پژوهش شناخت فرایندهای معنایی و استدلالی افراد در هنگام داوری اخلاقی و کشف جهت گیری های جنسیتی در آن است. در این تحقیق که از روش کیفی بهره برده است, تمرکز مطالعه بر فرایندی است که قضاوت افراد را هنگام مواجهه با تعارضات و دو راهی های اخلاقی شکل می دهد. این پژوهش از طریق ارائه هشت داستان با محتوای تعارض اخلاقی که با ابعاد مختلف زندگی انسانها در ارتباط بود و مصاحبه عمیق از طریق قرار دادن افراد در دوراهی های اخلاقی به جمع آوری اطلاعات پرداخته است. در این مطالعه با 24 نفر مصاحبه صورت گرفت که نیمی از آنان را زنان و نیمی از آنان را مردان تشکیل داده اند. همچنین نیمی از آنان را دانشجویان دوره لیسانس و نیمی دیگر را پدر و مادرانی که در بازه سنی 45 تا 55 سال را تشکیل داده اند. همین تقسیم بندی درباره دو پایگاه اجتماعی-اقتصادی بالا و پایین نیز صورت گرفت. این نوع انتخاب بدین جهت صورت گرفته است که محقق سعی داشته در کنار بررسی تفاوت های جنسیتی در قضاوت اخلاقی افراد, ردپای گذر نسلی و گذر طبقاتی را نیز در جهت گیری های اخلاقی افراد کشف کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که اگرچه افراد در یک دوراهی اخلاقی, به یک تصمیم گیری مشابه برسند, اما فرایندهای استدلالی آنها برای رسیدن به این تصمیم مشترک, کاملا متفاوت از یکدیگر است. همچنین یافته ها نشان می دهد که جنسیت نقش قابل ملاحظه ای را در جهت گیری های متفاوت اخلاقی ایفا می کند, به نحوی که زنان بر استدلال های عاطفی و مراقبت محور و مردان بر گرایش های منطقی و عدالت محور تاکید بیشتری دارند, اگرچه هر دو گرایش و جهت گیری را می توان در هر دو گروه مشاهده نمود. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد که عبور نسلی از سمت جوان به بزرگسالان نیز, شکل گیری نظام متفاوت اخلاقی را تایید می کند و دستاورد دیگر این تحقیق در این حوزه, تبیین نوعی نگرش فردگرایانه و سود محور در استدلال های اخلاقی نسل جوان است. پایگاه اقتصادی و اجتماعی نیز تاثیر نه چندان گسترده, اما قابل تاملی را در حوزه استدلالات اخلاقی نشان می دهد.