بررسی زبان شناسی رمز یا نماد به عنوان یکی از گونه های هنجارگریزی معنایی در شعر معاصر، پژوهشی است که در صدد است، با نگرش و رویکردی زبان شناختی به شیو? نمادپردازی و رمزگرایی شاعران معاصر، دلیل این نوع هنجارگریزی معنایی را بیابد. در بین انواع هنجارگریزی هایی که «لیچ» زبان شناس انگلیسی بر می شمارد، هنجارگریزی معنایی و از بین انواع هنجارگریزی های معنایی، «رمز» یا « نماد» در شعر معاصر برجستگی خاصی دارد. اگر چه پیشینه نمادگرایی در ادب فارسی، به متون عرفانی می رسد، اما در شعر معاصر با توجه به زمینه اجتماعی، شرایط اختناق و خفقان و ابهام هنری، نمادپردازی و رمزگرایی شاعران مقوله ای کاملاً جدید است که از نیما آغاز می شود. شعر سمبولیک و نمادین معاصر از برترین و گسترده ترین زمینه ی ابهام و سایه روشن های هنری برخوردار است. بدین جهت مخاطب قادر است به هر شکل و شیوه ای متن را تأویل و در آن سهیم و شریک باشد. در واقع پژوهش حاضر، رویکردی است به شعر ابتهاج از زاویه ی هنجارگریزی معنایی، به شیوه های نمادپردازی سیاسی ـ اجتماعی و توجه به این امر که چه عناصر و موضوعاتی به صورت برجسته در شعر وی، کاربردی نمادین یافته اند. در بین مجموعه های شعری او بیشترین عناصر نمادین را می توان در مجموعه های« شبگیر» ، « یادگار خون سرو» و تا حدی در مجموعه «زمین» دید.