زبان فارسی عامل قدرتمندی است که نقش مهمی در ایجاد تقارب و خویشاوندی بین هنرها و به طور ویژه معماری های حوزه جغرافیایی و فرهنگی پارسی زبانان بازی می کند. چگونگی تأثیر زبان بر معماری و چیستی زبان مشترک معماری های پارسی زبانان، دغدغه اصلی این پروژه است. طراحی یک خانه فرهنگ برای پارسی زبانان در بستری مناسب (شهر توس)، می تواند عرصه را برای جستجوی این موضوعات فراهم کند. در این پروژه، مطالعات اکتشافی در حوزه زبان و با هدف یافتن اصول مشترک بین زبان و معماری انجام می شود و نیز مطالعاتی تطبیقی به منظور یافتن وجوه مشترک بین ویژگی های خاص زبان فارسی و معماری پارسی زبانان صورت می گیرد. انجام مطالعات تطبیقی و تحلیل مصادیق مناسب از معماری گذشته این کشورها، به استخراج موارد مشترک می انجامد. همچنین بررسی و تحلیل معماری معاصر آنها، اشتراکات مورد توجه طراحان معاصر و نحوه احیای آنها در معماری امروز را نشان می دهد. در نهایت با ایجاد تناظری بین سه وجه عمده این فرهنگ؛ یعنی وجه زبان و خرد پارسی، وجه معماری پارسی زبانان و وجه مردمی فرهنگ پارسی زبانان (شامل آداب و رسوم، هنرها، باورها و ...)؛ با سه مولفه موثر بر طراحی؛ یعنی معنا، کالبد و رفتار؛ در کنار توجه نمادین به کلید واژه هایی چون فردوسی، شاهنامه و ... کانسپت معماری این مجموعه بدست می آید. این رساله دارای سه بخش اصلی است. بخش اول به بررسی نسبت زبان و معماری می پردازد. در بخش دوم با موضوع زبان و معماری پارسی؛ در ابتدا پارسی زبانان و زبان ادبی و فرهنگی مشترک آنها مورد مطالعه قرار می گیرند و سپس به مبحث زبان معماری پارسی زبانان پرداخته می شود. در بخش سوم که بحث طراحی خانه فرهنگ پارسی زبانان در توس است؛ موضوع طرح، مکان طرح و نهایتأ فرایند طراحی بررسی می شوند. این تحقیق می تواند بیانگر شیوه هایی برای ایجاد ارتباط بین زبان و معماری؛ که به ارائه معماری بهتر برای اقوام، گروه ها، سنین مختلف و ... کمک می کند؛ باشد. همچنین راه هایی برای جستجوی اشتراکات معماری های متأثر از یک فرهنگ که در مرزهای سیاسی متفاوتی شکل گرفته اند ارائه می کند.