چکیده : خلافت امام علی (ع) از آغاز، با مخالفت های از سوی افراد مختلف و دسته های گوناگون مواجه شد. در یک مدل سنخ شناسی این مخالفان به سه گروه کلی تقسیم بندی شده اند :1- گروه همراهی سپس مخالفت 2-گروه مخالفت سپس همراهی 3- گروه مخالفان دایمی .هر یک از این گروه ها در دوران حکومت امام، از لحاظ فعالیت های سیاسی دارای تغییر رفتارهای بودند و در موقعیت های گوناگون، موضع گیری های متفاوتی را در برابر حکومت امام داشته اند. پژوهش حاضر، در پی کشف و سپس بررسی چرایی رابطه ی معنادارمیان متغیرهایی چون محل سکونت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، رابطه با سایر خلفا و صحابی یا غیر صحابی بودن مخالفان با تغییر رفتار آنان است. برای پاسخ به چرایی تغییر رفتار مخالفان علی(ع) در گروه همراهی سپس مخالفت، از روش تبیین استفاده شد تا بتوان به ریشه یابی حوادث پرداخت. برای این امر در ابتدا با روش های آماری، تاثیر ورابطه ی ویژگی های خصیصه ای هریک از مخالفان با تغییر رفتار آنان مورد بررسی قرار گرفته و سپس به تبیین رفتار سیاسی مخالفان، براساس یافته های به دست آمده پرداخته شد. طبق نتایج به دست آمده میان ویژگی هایی چون، محل سکونت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و صحابی یا غیر صحابی بودن مخالفان با تغییر رفتار آنان رابطه ی معنا داری وجود دارد .به طوری که بیشتر مخالفان امام در گروه همراهی سپس مخالفت، درکوفه سکونت داشته و دارای پایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا بودند.آنان اکثرا با خلفای پیش از امام همکاری نداشتند و در شمار صحابه ی پیامبر(ص) قرار نداشتند. واژگان کلیدی: امام علی(ع)، خلافت، مخالفان امام علی (ع)، گروه همراهی سپس مخالفت، رفتار سیاسی.