کتاب گرانسنگ «کافی» مهم ترین و معتبرترین مجموع? حدیثی شیعه به شمار می رود. بر این کتاب شرحها و حاشیه های فراوانی نگاشته شده که تعداد آنها 70 فراتر می رود. یکی از مهم ترین این شرحها کتاب ارجمند «مرآه العقول فی شرح أ خبار آل الرسول» تألیف علامه مجلسی است که مهم ترین اثر وی پس از بحار الانوار محسوب می شود. مجلسی در این کتاب به شرح روایات اصول کافی، فروع کافی و روضه پرداخته، بسیاری از واژه های دیریاب را معنا کرده، تشبیه ها، مجازها و کنایه های روایات را با زبانی شیوا شرح داده و با ذهن نقّاد و نکته سنج خویش تحریفات و تصحیفات روایات را برنموده و در مورد ضعف یا صحّت سندی هم? روایات کافی داوری کرده است. او در این کتاب ارزشمند علاوه بر استفاده از مایه های علمی خویش در زمین? علوم حدیث، برای نمایاندن معانی روایت از دانشهای دیگر همچون تفسیر، کلام، فلسفه، اصول و فقه و از دیدگاههای محدثان و شارحان دیگر کافی نیز بهره جسته است؛ به طوری که می توان گفت: این شرح علاوه بر نظرات و دیدگاههای مجلسی، حاوی چکیده ای از شروح کافی تا آن زمان است. وی در نگارش این مجموعه از بیش از سیصد منبع علمی در زمینه های گوناگون بهره گرفته است. گفتنی است در مرآت العقول تنها به نقل آرا و نظرات دیگر عالمان و محدثان بسنده نشده، بلکه مجلسی با بصیرت و بینش خاصی که در اثر انس زیاد و کار مداوم با روایات به دست آورده و نیز با دانش گسترده و ذهن سرشار خویش در مورد دیدگاههای دیگران داوری کرده و در بسیاری از موارد آرای آنان را به بوت? نقد گذاشته است. نقدهای مرآت العقول تنها به شارحان کافی محدود نمی شود، بلکه مجلسی در مواردی آرای لغویان، مفسران، متکلمان، اصولیان و فقیهان را نیز نقد می کند. همچنین وی در سراسر کتاب دیدگاههای فلاسفه و عالمان صوفی مسلک را به شدّت مورد انتقاد قرار داده و سخت به آنان تاخته است. مجلسی در بررسی اسناد روایات و در بازگو کردن حکم سندی آنها از شیوه و ملاکهای حدیث پژوهان متأخر بهره جسته است و بر این اساس بسیاری از اسناد روایات کافی را ضعیف یا غیر معتبر دانسته است؛ هرچند گهگاه نیم نگاهی هم به مبانی و دیدگاههای متقدمان داشته است. علامه مجلسی دیدگاههای رجالی ویژه ای دارد که از جمل? آنها می توان به اعتماد بر توثیق رجالیان متأخر، اعتقاد به وثاقت مشایخ اجازه و راویانی که صدوق در مشیخ? خود به آنها طریق دارد و اعتقاد به ممدوح بودن صاحبان اصول روایی نام برد. همچنین وی برخی از راویان را بر خلاف مشهور، موثق می داند و روایات آنان را می پذیرد. از جمل? این راویان می توان از این افراد یاد کرد: نوفلی، سکونی و روایات نوفلی از سکونی، محمد بن سنان، سهل بن زیاد، معلّی بن محمد، علی بن ابی حمز? بطائنی، مفضّل بن عمر، احمد بن مهران و بکر بن صالح. گفتنی است بیشتر این راویان کثیر الروایه هستند و در اسناد بسیاری از روایات کافی قرار گرفته اند و ناگفته روشن است که توثیق آنان بسیاری از روایات را به لحاظ سندی معتبر می سازد. دقتهای ادبی علامه مجلسی، اعم از دقتهای لغوی، صرفی، نحوی و بلاغی و نیز توجه بسیار زیاد به مقابل? نسخه های گوناگون روایات از او محدثی چیره دست ساخته است. از جمله روشهای فقه الحدیثی علامه مجلسی می توان به این موارد اشاره کرد: نگاه مجموعی به روایات، گردآوری قرائن، پرهیز از تأویل بدون دلیل، توجه به مجازها، کنایه ها و ضرب المثلها، توجه به فضا و جهت صدور و نیز دقت به احادیث متعارض و ارای? راهکارهایی برای رفع تعارض آنها. او در نقد روایات، هم به نقد سندی و هم به نقد محتوایی همت گمارده و نقد محتوایی را بر نقد سندی ترجیح می دهد. در نقد سندی به معیارهایی همچون ارسال و انقطاع در اسناد یا عدم وثاقت راویان توجه دارد و در نقد متن از ملاکهایی همچون مخالفت با کتاب، سنّت قطعی، حقایق تاریخی و اصول مذهب، همسویی حدیث با دیدگاه های فرقه ای و سیاسی و رکاکت لفظ و معنای حدیث بهره می گیرد.