نام پژوهشگر: مجتبی شاملوعلی آبادی

مطالعه ی تاثیر گرمادادن بر روی ساختار آلیاژهای فلزی آمورف با روش اسپکتروسکوپی موسباور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم پایه 1392
  مجتبی شاملوعلی آبادی   صفدر حبیبی

از سال 1950 به بعد، فلزات آمورف توسعه و مورد مطالعه قرار گرفتند. در سال 1959 توسط میروشیچنکو و سالی از روش انجماد سریع بدست آمد. این اختراع زمینه ی علمی و تکنولوژی در علم مواد مغناطیسی و تکنولوژی باز نمود.توسعهیتکنولوژیتکنیکهایساختومطالعهیساختارتواناییشکلگیریوترمودینامیکومغناطیسدرسالهایدهه 70 شدتگرفت.علت ظهور و فراگیر شدن این مواد، خواص منحصر به فردشان می باشد. خواص مکانیکی عالی از قبیل انعطاف پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام بالا و همچنین خواص مغناطیسی نرم این نمونه ها باعث شده در صنعت برق، بویژه در هسته ی ترانسفورماتورهای توزیع به کار رود. البته آنها از نظر ساختار مواد جدیدی نیستند، که از شیشه می توان نام برد. در حالت کلی فلزات تمایل زیادی برای بلور شدن دارند. برای جلوگیری از این کشش مجبوریم که آنها را با سرعت بالا از مرتبه ی ?10?^4 یاk/s?10?^5 سرد کنیم تا اجزای ماده فرصت قرار گرفتن منظم را نداشته باشند. البته این سرعت سرمایش بالا، باعث محدود شدن تولید آنها در ابتدا به صورت نوار نازک شد. اما ساخت موفق فلزات آمورف حجمی در 1980، اشتیاق زیادی را در مطالعه ی آنها برانگیخت. یکی از کاربردی ترین روش ها برای مطالعه ی فلزات آمورف، طیف سنجی موسباور است. مزایای این روش یعنی عمق نفوذ بالای پرتو گاما، دقت آنالیزی بالا و حساسیت بالای پارامترهای طیفی به عوامل داخلی نمونه تحت آنالیز و همزمانی تقریبی کشف فلزات آمورف و این طیف سنجی از یک طرف و انطباق شرایط نمونه در دستگاه موسباور با فلزات آمورف، دست به دست هم داده تا این طیف سنجی برای مطالعه ی این مواد، مورد توجه دانشمندانی نظیر گونزر شود. در عملیات انجماد سریع در فرایند ذوب ریسی، تنش های پسماند در نمونه های آمورف ایجاد می شود. با انجام عملیات حرارتی در زیر دمای تبلور، می توان این تنش ها را کم کرد و خواص مغناطیسیرا بهبود بخشید. در این پایان نامه آلیاژ فلزی آمورف fe78si9b13 در هفت سری، در شرایط خلا 2x10-5 تور در دماهای 200، 250، 300، 350، 400، 450، 500 درجه سلسیوس به مدت یک ساعت با نرخ 10c/min حرارت دیده شدند و با همان نرخ در خلا سرد شدند و به همراه نمونه حرارت دیده نشده، ابتدا توسط آنالیز xrd مورد بررسی قرار گرفتند. سپس خواص مغناطیسی نمونه ها توسط طیف سنجی موسباور مورد بررسی قرار گرفت و نتایج میدان فوق ظریف و جهت گیری این میدان، به همراه فازهای تبلور ثبت شد. پس از آن برای تکمیل اطلاعات مغناطیسی نمونه ها، آنالیز vsm که منجر به رسم منحنی پسماند نمونه ها می شود، انجام شد و مقادیر مغناطش اشباع، مغناطش پسماند، نیروی وادارنده آنها ثبت شد. آنالیز afm کمک نمود که تصاویری از سطوح نمونه ها بدست آوریم و میزان زبری سطح نمونه ها را در دماهای مختلف مورد بررسی قرار دهیم و با هم مقایسه نمائیم. در فصل یک پایان نامه حاضر، اصول فلزات آمورف، ساختار، نحوه تولید و خواص و کاربردهای آن مورد بحث قرار گرفته است. فصل دوم به اصول و طرز کار و قسمتهای دستگاه هایی که در انجام پایان نامه از آنها استفاده شد از قبیل دستگاه ذوب ریسی تولید آمورف، کوره خلآ، پراش پرتو ایکس، طیف سنج موسباور، میکروسکوپ نیروی اتمی و مغناطیس سنج نمونه مرتعش پرداخته شده است. فصل سوم نتایج بدست آمده در قالب نمودار و جدول مورد بحث قرار گرفته است و دمای بهینه ای که تنش های پسماند حداقل می شوند، که زیر دمای تبلور است به دست آمد