این تحقیق از منظری قرآنی به مبانی تسامح و تساهل می پردازد و معیارهای برخورد با مخالفان از دیدگاه دین اسلام را با اندیشه فلاسفه و متفکران غرب مقایسه می کند. نویسنده با توجه به سختگیری های کلیسا در دین مسیحیت نسبت به تفتیش عقاید و تحمیل مناسک کلیسا به جامعه خصوصاً دانشمندان، می کوشد عدم خشونت را در دین اسلام و با مبانی قرآنی اثبات کند. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است. نگارنده ضمن تبیین موضوع تحقیق خویش در مقدمه، به تعریف لغوی و اصطلاحی تسامح و تساهل پرداخته و مفهوم قرآنی آن ها را در فصل اول بررسی می کند. وی همچنین سیره عقلا و دیدگاه برخی روشنفکران مسلمان معاصر در باره تسامح و تساهل دینی و منافات آن با اصول و مبانی فقه اسلامی را شرح می دهد. نویسنده در فصل دوم با رویکردی تطبیقی به مقایسه دو دیدگاه قرآنی و غربی از مسأله تسامح و تساهل پرداخته و مبانی این موضوع در غرب از قبیل لیبرالیسم غربی، اومانیسم (انسان محوری)، هرمنوتیک (تعدد قرائت از دین) و پلورالیسم دینی را تبیین می کند. آن گاه با اشاره به مبانی اخلاقی تسامح و تساهل از دیدگاه قرآن کریم، فلسفه اصلی آن را در اسلام، تکامل فکری انسان ها و کرامت آن ها برشمرده و تکیه کردن بر قوه عقل و منطق، عدم کراهت بر پذیرش دین اسلام، کشف حقیقت و فطری بودن دین اسلام را ذکر می کند. در فصل سوم به تفسیرحنیف بودن دین اسلام پرداخته شده و بر همین اساس، تسامح و تساهل دینی در آن تحلیل می شود نویسنده در همین زمینه معیارهای جدیت و سختگیری و تساهل در امور مختلف دینی را واکاوی کرده و نمونه هایی چند را بیان می کند. در فصل چهارم برخی مصادیق تسامح و تساهل در دین اسلام، مانند تعامل گسترده با سایر ادیان و مذاهب، نحوه برخورد اسلام با افراد مرتد، گفت گو و زندگی مسالمت آمیز با صاحبان ادیان بررسی می شود.