این پژوهش، اصول کلی حاکم بر علم نحو و اصول تجزیه و ترکیب را بیان کرده و تأثیر تجزیه بر ترکیب و تأثیر ترکیب یا تجزیه بر تعامل علم و صرف و نحو و تجزیه و ترکیب با یکدیگر را بررسی می کند. این مبحث در سه بخش ارائه شده است. نویسنده در بخش اول به بحث درباره اصول کلی تجزیه و ترکیب و انسجام و ارتباط وثیق بین آن ها پرداخته است. وی در این زمینه ابتدا تعریف های متعددی از علم صرف و نحو و سبب پیدایی این دو علم و تاریخچه آن ها ارائه کرده و واضع علم صرف و نحو را معرفی می کند. آن گاه به بررسی مفهوم تجزیه و تأثیر آن بر ترکیب پرداخته و کلمه و احوال مختلف آن را موضوع علم تجزیه یا صرف دانسته و اقسام کلمه یعنی اسم، فعل و حرف و احکام و قواعد صرفی آن ها را شرح می دهد. علایم اسم، علایم فعل، علایم حرف در اقسام هر یک در رابطه بین آن ها مانند احکام اسم از قبیل احکام معرفه و نکره، احکام منصرف و غیرمنصرف، احکام مفرد، مذکر، جمع، مونث، سالم، غیرسالم، صفت، ضمیر، موصول و اسامی اشاره و احکام و خصوصیات فعل اعم از ماضی، مضارع، امر، معلوم، مجهول، نهی، صحیح، معتل، و علایم هر یک و ویژگی های حروف و قواعد صرفی مربوط به آن ها، از مباحث این بخش محسوب می شود. در بخش دوم اصول حاکم بر ترکیب و تأثیر آن بر تجزیه بیان گردیده است. احکام مربوط به اعراب (مُعرب) و مَبنی، احکام مرفوعات، منصوبات و مجرورات، اقسام افعال اسامی و حروف مبنی و اِعراب آن ها، اِعراب و بنای فعل ماضی، مضارع و امر و حالات مختلف نصبی، رفعی، کسری و جزمی آن ها و اِعراب مختلف اسم در حالات رفعی، نصبی و جَرّی و رابطه بین تجزیه و ترکیب اسامی، افعال و حروف نیز از مباحث مهم این بخش به شمار می آید. در ادامه نویسنده به کاربردهای علم صرف و نحو یا تجزیه و ترکیب در فهم دقیق نصوص دینی، اعم از قرآن و روایات اشاره کرده و اهمیت این علوم را در درک علوم اسلامی تبیین ساخته و برخی نصوص روایی را از لحاظ تجزیه و ترکیب قواعد صرفی و نحوی موجود در آن ها شرح و بررسی کرده است.