نوشتار حاضر، از ابعاد مختلف به مقوله جهاد نگریسته و آثار و سنت های حاکم بر آن در قرآن و روایات را تجزیه و تحلیل می کند. نویسنده ضمن ارائه تعریفی لغوی و اصطلاحی از جهاد به مبانی اولیه جهاد اشاره کرده و تاریخچه ای از سیر تکاملی آن را ارائه می دهد. وی با تأکید بر اهمیت و ضرورت جهاد در اسلام، جهاد را عامل حفظ اسلام ومسلمانان و اقتدار جامعه اسلامی دانسته و بر این اساس یکی از واجبات مهم اسلامی را عنوان کرده که بدون آن تصویری از اسلام قابل ارائه نیست. آن گاه از منظری فقهی، احکام و قواعد شرعی مبتنی بر جهاد را شرح می دهد. قسمت بعدی، به جهاد از دیدگاه قرآن کریم اختصاص دارد و آیاتی چند که اهمیت و ابعاد مختلف آن را ترسیم کرده، فراروی مخاطبان قرار می گیرد. نگارنده در ادامه از منظری روایی به بحث جهاد می پردازد و دیدگاه معصومین( به ویژه امام علی( در نهج البلاغه را در مورد آثار و برکات جهاد و تشویق بر آن منعکس می سازد. در فصل دوم از این پژوهش، ظرفیت های مختلف جهاد از منظر کتاب خدا و سیره معصومین بررسی شده و منطق حاکم بر جهاد، برگرفته از قرآن و روایات تشریح گردیده است. در فصل سوم از روش های مختلف جهاد، مانند جهاد نظامی، جهاد سیاسی، جهاد با نفس و جهاد فکری و فرهنگی سخن رفته و به مناسبت بحث از جنگ فرهنگی و فکری، مسأله تهاجم فرهنگی و ضرورت و راهکارهای حاکم بر آن و نیز لزوم گفت گوی بین تمدن ها و ادیان برای جلوگیری از جنگ تمدن ها و برخورد آن ها تبیین می شود. فصل چهارم به سنت های حاکم بر جهاد در قرآن کریم اختصاص دارد و سنت دفاع از مومنان و حمایت الهی از آن ها در جنگ و جهاد، سنت بازگشت مکر دشمن به خودش، سنت امداد الهی به کافران و مومنان، سنت محبت الهی نسبت به مجاهدان و سنت خذلان دشمنان الهی در جنگ و جهاد تشریح شده است. در فصل پنجم جهاد اکبر (جهاد با نفس) وصف شده و کیفیت مجاهده با نفس و تهذیب آن، اهداف دنیوی و اخروی و فضیلت جهاد با نفس نسبت به جهاد ظاهری ذکر می گردد.