این پژوهش با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، مفهوم و معیارهای تأویل قرآن کریم و تاریخچه آن را از زمان صدر اسلام تاکنون مطرح نموده و دیدگاه های برخی از مفسران و متفکران شیعه و اهل سنت در این زمینه ارائه شده است. نویسنده در سه فصل ابعاد مختلف تأویل را در فرهنگ قرآن و سنت بررسی نموده است. در فصل اول ضمن بیان مفهوم تأویل در لغت و اصطلاح، مراحل تاریخی آن ذکر شده است. نگارنده در همین زمینه به فرق تأویل و تفسیر اشاره نموده و دیدگاه های صحابه و تابعین و معیارهای آنان در تأویل قرآن کریم و روش های معتزله و امامیه و همچنین صوفیه در این زمینه را مطرح کرده است. وی در ادامه به نقش عقل و مجاز در تأویل قرآن کریم از منظر معتزله نیز اشاراتی نموده است. در فصل دوم به بررسی مفهوم تأویل در قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) پرداخته و آرای مفسران شیعه امامیه و اهل سنت مانند شهید صدر، علامه طباطبایی، آیت الله معرفت و ابن تیمیه را در مورد ملاک ها و امکان تأویل قرآن منعکس نموده است. او همچنین در این فصل ضمن شرح و تفسیر آیات مربوط به تأویل قرآن، معیارها و ملاک های آن را در این آیات جست جو نموده است. ویژگی های تأویل از دیدگاه قرآن، عالمان به تأویل قرآن، مفهوم آن در احادیث امامان معصوم و فرق بین تأویل و تنزیل و تأویل و تفسیر در فرهنگ روایی اهل بیت(ع) از دیگر مندرجات این فصل می باشد. در فصل سوم و پایانی این نوشتار، مفهوم تأویل و باطن قرآن از روایات شیعه امامیه استخراج شده و حقیقت بطون قرآن، رابطه ظاهر قرآن با باطن آن، ویژگی ها تفسیرهای عرفانی و باطنی و دیدگاه های اهل سنت در این زمینه مطرح شده و فرق بین وجوه تأویل و تفسیر باطنی ذکر شده است