علی شبّر معین دقیق
این پایان نامه تحقیقی به تشریح مفاد کتاب حجیت دلیل عقلی تألیف سیدعبدالله شبّر می پردازد و ادله حجیت عقل در استنباط حکم شرعی را تجزیه و تحلیل فقهی و اصولی می کند. نویسنده در یک مقدمه و پنج فصل ضمن تبیین دیدگاه های علامه سیدعبدالله شبّر در کیفیت حجیت دلیل عقل در کشف احکام شرعی نزد امامیه، روش ایشان در این زمینه را بررسی کرده است. وی در مقدمه پس از بیان اهمیت اثبات حجیت عقل و دلیل عقلی در فقه امامیه، به اهداف پژوهش خویش برای معرفی هر چه بیشتر ابعاد عقل و نقش آن در کشف احکام شرعی می پردازد. در ادامه تحلیلی از ظهور تفکرات اخباری گری و افراط و تفریط های صورت گرفته در این عرصه و همچنین اجتهاد و اوضاع آن را در دوران اخباریان ارائه می کند. آن گاه با اشاره به ظهور عصر اجتهاد و نشاط فقهی و استفاده از دلیل عقلی به عنوان یکی از منابع و مصادر احکام شرعی، و کتاب های مهم نگاشته شده با موضوع اثبات حجیت دلیل عقلی در استنباط شرعی و کوشندگانِ نهادینه کردن حجیت عقل و دلیل عقلی را شرح می دهد. نگارنده در دنباله مباحث خویش به معرفی سیدعبدالله شبّر و کتاب مذکور از تألیفات و روش های بحث ایشان در زمینه اثبات حجیت عقل و دلیل عقلی پرداخته و مقام علمی علامه را بررسی می نماید. وی در فصل اول ابتدا به بیان معانی عقل پرداخته، سپس مدح و ستایش قرآن کریم از عقل مبنی بر برشماری آن به عنوان یکی از حجت های خدا بر بشر و مذمت جهل را دلیلی بر حجیت عقل و دلیل عقلی از منظر کتاب خدا برمی شمارد. آن گاه از منظر روایات به تبیین حجیت عقل و دلیل عقلی پرداخته است. در فصل سوم ضمن بررسی مسایل مربوط به حسن و قبح عقلی و شرعی، پرداخته و دلیل های اشاعره مبنی بر انکار حسن و قبح عقلی و قبول حسن و قبح شرعی و عدم ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع را مردود دانسته و ملازمه بین حکم عقل و شرع و وجود حسن و قبح را، هم برای عقل و هم برای شرع اثبات می کند. در فصل چهارم ادله برخی علمای اخباری مبنی بر عدم حجیت عقل مطرح و ارزیابی شده است. در فصل پنجم نیز وقوع اختلاف در حکم عقل، ملازمه بین عقل و شرع و ذاتی یا عرضی بودن حسن و قبح بررسی می گردد.
