با توجه به کشت متراکم محصولات زراعی، کاربرد مواد آلی در خاک ضروری هستند. کودهای دامی و همچنین اسید های آلی، اثرات قابل ملاحظه ای در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک دارند. از طرفی برای ایجاد شرایط مطلوب، کودهای آلی و شیمیایی لازم و ملزوم یکدیگرند. پنبه (gossypium hirsutum) مهم ترین گیاه لیفی جهان و یکی از مهم ترین گیاهان روغنی بوده و همانند اکثر گیاهان زراعی، توصیه کودی مناسب آن اهمیت زیادی دارد. این تحقیق با کاربرد کودگاوی، شیمیایی و هیومیک اسید در سال زراعی 1391در منطقه پنبه خیز استان هرات افغانستان، با 16 تیمار و سه تکرار بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارها شامل m15 (15 تن در هکتار کود گاوی)، c1 (100 کیلوگرم نیتروژن و 50 کیلوگرم فسفر در هکتار)، c2(150 کیلوگرم نیتروژن و 75 کیلوگرم فسفر در هکتار)، e2 (مخلوط m15 و c1)، e2 (مخلوط m15 و c2) و سه سطح هیومیک اسید (h0, h5, h10) برای همه تیمارهای ذکر شده و یک تیمار شاهد (بدون کود) بود. تیمار e2 باعث افزایش معنی دار (p<0.05) عملکرد وش، وزن خشک گیاه، تعداد غوزه در گیاه، و عملکرد غوزه نسبت به شاهد و دیگر تیمارها گردید، درحالی که بیشترین ارتفاع و شاخص برداشت در تیمار c2 مشاهده شده، و تعداد شاخه فرعی گیاه تفاوت معنی داری نشان نداد. همچنین بیشترین مقدار معنی دار غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، روی و منگنز شاخساره نیز در تیمار e2 ثبت گردید، در حالی که پتاسیم و مس در تیمار کودگاوی (m15) دارای بیشترین مقدار بود. در خاک نیز بیشترین ph، هدایت الکتریکی، بی کربنات، کلر، فسفر، آهن، مس، روی و منگنز در تیمار e2 مشاهده گردید. همچنین تیمار e2 دارای بیشترین غلظت کلسیم، منیزیم و سدیم و e1 دارای بیشترین نسبت جذب سدیم خاک بعد از شاهد بودند. کربن آلی دارای بیشترین مقدار در تیمار کود گاوی بود که تفاوت معنی داری با تیمارهای تلفیقی نداشت. نیتروژن خاک نیز بیشترین مقدار را در تیمار c2 نشان داد در حالی که پتاسیم اختلاف معنی داری در تیمارهای آزمایشی نداشت. نتایج آزمون همبستگی نیز نشان از ارتباط قوی بین عملکرد با وزن خشک گیاه، وزن وش، تعداد غوزه و هم زمان با غلظت عناصر کم مصرف شاخساره گیاه خصوصا آهن بود (p<0.01). در همین حال غلظت نیتروژن و فسفر خاک و غلظت آنها در شاخساره؛ و همچنین میزان کربن آلی و غلظت عناصر کم مصرف خاک بر عملکرد، وزن خشک، تعداد غوزه و غلظت عناصر کم مصرف شاخساره دارای همبستگی معنی دار بالایی بودند. با توجه به اثرات مثبت کاربرد کودگاوی خصوصا به صورت تلفیقی، استفاده از آن به طور وسیع در جهت بهبود شرایط شیمیایی خاک، افزایش عملکرد و خصوصیات رشدی گیاه پنبه توصیه می گردد.

توسعه کاربرد هیدروژل های سوپر جاذب برای کاهش بحران هایی هم چون فرسایش خاک، خشک سالی های پیاپی و به دنبال آن افزایش سطح زمین های شور و سدیمی نیازمند شناخت رفتار ها و عملکرد آن ها در خاک است. لذا انجام تحقیقاتی در مورد تاثیر انواع مختلف سوپر جاذب ها، مقایسه اندازه های مختلف ذرات آنها، مقادیر و روش های کاربرد آن ها، برای بافت های مختلف خاک الزامی است . همچنین لازم است کاربرد این ماده با سایر مواد اصلاح گر که مهمترین آنها شامل ماده آلی و گچ است بررسی شود تا موثرترین ماده اصلاح گر برای بهبود ویژگی های فیزیکی خاک های شور سدیمی انتخاب شود. همچنین با توجه به این که کاربرد این ماده همراه با مواد اصلاح گر معمول می تواند کارایی آنها را افزایش دهد، بررسی تاثیر کاربرد همزمان این ماده همراه با اصلاح گرهای معمول خاکهای شور یا شور- سدیک بر افزایش کارایی اصلاح گر ها و بهبود ویژگیهای فیزیکی وهیدرولوژیکی خاک حائز اهمیت است. به منظور ارزیابی تاثیرمواد اصلاحی (گچ، کمپوست زباله شهری) ومقادیر سوپر جاذب (وینیل الکل اکریلیک اسید) بر خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک و گیاه سورگوم، پژوهشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی (فاکتوریل کامل) در سه تکرار در مزرعه منطقه شمس آباد بکران (شاهرود، ایران) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل مواد بهساز (15 تیمار)، شاهد، 10 تن در هکتار پودر گچ، 10 تن در هکتار کمپوست زباله شهری، ماده سوپر جاذب وینیل الکل اکریلیک اسید در سه سطح (0/05، 0/1 و 0/2) درصد وزنی خاک خشک ، ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با 10 تن در هکتار پودر گچ، ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با 10 تن در هکتار کمپوست زباله شهری و ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با گچ و کمپوست زباله شهری بودند که بعد از اعمال مواد اصلاحگر و قبل از کشت گیاه یک دوره آبیاری به روش غرقابی با استفاده از آب چاه مزرعه مورد نظر انجام گردید و بعد از آن کشت گیاه انجام شد. نمونه گیری ها از عمق مورد نظر در دو نوبت قبل از برداشت، بعد از کشت و در میانه دوره رشد گیاه و مرحله سوم در بعد از برداشت گیاه انجام شد. نتایج نشان داد کاربرد سوپرجاذب به مقدار 0/1 درصد وزنی، اثرات مثبتی بر خصوصیات فیزیکی (ph،sar،esp ،ec) و شیمیایی خاک (mwd ،awc،fc،ρb،θs) داشته است و کاربرد کمپوست و گچ نیز در اکثر موارد این اثرات مثبت را تقویت نموده است. انتظار میرود که در برنامه های مدیریتی خاک های شور- سدیمی، تیمار سوپرجاذب به صورت ترکیبی با کمپوست و گچ مورد استفاده قرار گیرد.