نام پژوهشگر: کاظم قاضی زاده
سیده طاهره علویان کرانی کاظم قاضی زاده
روح انسان مانند جسم او سلامت و بیمار دارد، سلامت روح در گرو آراسته بودن به صفات پسندیده و عاری بودن از صفات ناپسند است که آرامش در زندگی را به دنبال دارد. شناخت افراد نسبت به فضایل اخلاقی و تخلّق به آن فضائل و شناخت رذائل اخلاقی و پاک بودن نفس از آن رذائل، نشاط و شادابی را در زندگی فردی و اجتماعی و در نتیجه سعادت فردی و اجتماعی را در پی دارد. خداوند مهربان در سور? شمس پس از آن که به نفس انسانی سوگند یاد میکند و بیان میدارد که باید و نباید و شایسته و ناشایسته را به نفس انسانی الهام کرده، چنین ادامه میدهد:(هر کس نفس را پاک گردانید قطعا رستگار شد و هر کس آلودهاش ساخت قطعا محروم گشته است.) از آن جایی که تجرب? بشری نشان داده، انسان بدون پایبندی به اصول اخلاقی نمیتواند زندگی آرامی داشته باشد؛ از این رو باید به زندگی کسانی که به زیور مکارم و فضایل اخلاقی آراسته بودند و آن را در رفتار و عمل خود به منص? ظهور رساندند گریزی زد و با آشنایی با این بزرگان و فضایلشان خود را تهذیب کرد. در این راستا متون دینی (قرآن و حدیث) به عنوان سرمای? غنی علمی هستند که هم به ذکر این بزرگان و هم به ذکر ویژگیهای مثبت آنان پرداخته است. گر چه خداوند انسانها را اشرف مخلوقات معرفی کرده است و آنان را بر سایرین کرامت بخشیده؛ اما صنف زن را به عنایت مخصوصی گرامی داشته است چنان که در تمام امور، جانب احترام و سبکباری او را رعایت فرمود و او را از کارهای گران و دشوار که سزاوار ظرفیتش نیست، معاف داشته و در قرآن، آیات و سوری را به نام او فرستاده است تا حل کنند? مسائل و مشکلات او باشد و به این وسیله پیوسته از حق او دفاع نموده و حتی به نازلترین حالات طبیعی او توجه داشته و از او دفاع و پشتیبانی به عمل آورده و مصالح او را یک به یک برشمرده است. خدای متعال به لطف و حکمت خود بشر را از یک مرد و زن آفرید و ملاک برتری در میان ایشان را تقوی قرار داد. برخلاف همه آراء فلسفی و مذهبی و عادتهای پیش از نزول قرآن و سنتهای همزمان با نزول قرآن و بر خلاف برخی از آراء و عادت زمانهای اخیر، حقیقت وجودی زن را همانند مرد دانسته و مانند دیگران سرشت وی را جدا از مرد معرفی نکرده است. و در جای دیگر سرشت و خمیر مای? زن و مرد را یکی معرفی میکند. قرآن کریم در کنار هر مرد بزرگ از یک زن بزرگ یاد میکند، چنان که از همسر آدم و ابراهیم و از مادر موسی و عیسی در نهایت تجلیل یاد کرده است. اگر همسران نوح و لوط را به عنوان زنانی ناشایسته ذکر میکند، از همسر فرعون نیز به عنوان زن بزرگی که گرفتار مرد پلیدی بود، غفلت نکرده است. گویی قرآن خواسته در داستانهای خود، توازن را حفظ کند و قهرمانان داستانها را منحصر به مردان ننماید. از این رو پایاننام? حاضر در صدد تبیین فضایل اخلاقی و ویژگیهای شاخص زنان مومنی است که نامشان در قرآن کریم چه به نحو صریح و چه به نحو غیرصریح مطرح شده است.
حبیب الله رسولی کاظم قاضی زاده
میزان موفقیت پیامبران الهی در جذب مردم و پذیرش دعوت ایشان متفاوت است . نوح (ع) پس از نهصد و پنجاه سال تبلیغ فقط موفق می شود هشتاد نفر را جذب نماید ، در حالیکه پیامبر گرامی اسلام پس از مدت زمان کوتاهی شریعتش قسمت اعظم دنیای زمان خود را فرا می گیرد . علت تفاوت موفقیت پیامبران الهی چیست ؟ عوامل مختلفی در آن دخیل می باشد . از جمله شخصیت پیامبران و شخصیت دهی ایشان ، مخاطبین پیامبران ، شرایط اجتماعی اعتقادی عصر هر پیامبر و گستردگی مکانی و زمانی دعوت باعث تفاوت موفقیت پیامبران است . یکی از عوامل دخیل در میزان موفقیت پیامبران الهی ، نحوه گفتگوی ایشان با مردم می باشد . در این رساله به این موضوع پرداخته می شود که شیوه سخن گفتن پیامبران و رفتار و عملکرد ایشان با موفقیتشان در امر دعوت به شدت در ارتباط است . بنحویکه اگر پیامبران با مردم با محبت و مهربانی و از روی رحمت و دلسوزی سخن بگویند ، موفقیت ایشان بیشتر است . بالعکس اگر از تهدید ، نصیحت زیاد و امر ونهی های خشک در قالب نصیحت استفاده کنند و یا با نفرین ، رفتار غضب آلود ، مقابله به مثل ، عدم تکریم مخاطبین ، عدم احترام به اعتقاداتشان و استهزاء ایشان با آنها برخورد کنند ، تأثیر منفی در دعوتشان دارد. در مقابل برخورد محترمانه ، احترام به مخاطبین و اعتقاداتشان ، استفاده از موعظه بجای نصیحت و تعامل همراه با رحمت ، تأثیر مثبت در دعوت دارد . از شیوه گفتاری رسول گرامی اسلام در امر دعوت بایستی الگو برداری کرده و در مراکز تربیتی و آموزشی استفاده به عمل آورد .